Wednesday, September 22, 2010

Таныг урт наслахад дусал нэмэрлэе



“Õ¿í á¿ðò óðò íàñëàõûã õ¿ñäýã, õýí ÷ õºãøðºõ äóðã¿é”
Æîíàòàí Ñâèô


“ªºðèéí ìàõ áîäèéí áîîë áîëñîí õ¿í õýçýý ÷ ýðõ ÷ºëººòýé áàéäàãã¿é”
Ëóöèé Àíûèé Ñåíåãà
         

“Óðò íàñëàõûí òóëä õîîëîî áàãàñãàæ, íàéðëàãûã íü ÷àíàðòàé ñàéí áîëãî”
Áåíæàìèí Ôðàíêë

“Ýä áàÿëãàà àëäâàë áàãûã àëäàíà.
 Íýð òºðºº àëäâàë èõèéã àëäàíà.
 Ýð¿¿ë ìýíäýý àëäâàë á¿ãäèéã àëäàíà.”


“Õ¿í óõàìñàðòàéãàà𠺺ðèéíõºº õ¿ñýë çîðèãèéã óäèðäàæ ÷àäâàë ººðèéíõºº ýíåðãèéã ñýðãýýæ ÷àäàõ òºäèéã¿é öîî ýð¿¿ë øèíý õ¿í áîëæ òºðíº”


“ªâ÷íººñ ñýðãèéëæ ººðòºº çàðöóóëñàí òºñºâ ÷èíü, ºâ÷èí ýì÷ë¿¿ëæ, àâñàíä îðóóëàõ òºñ⺺ñ õýäýí àðàâ äàõèí õÿìä áàéõ áºãººä íàñûã ÷èíü òýð ÷èíýýãýýðýý óðòàñãàõ áîëíî.”
Ñýäýâ - 1
Хүний энергийн тухай товч
Олонхи орны олон алдартай эрдэмтэд "Өтлөлт, өвчин хоёр нь нэг үүсэлтэй" ойлголт гэдгийг хүлээн зөвшөөрсөн билээ. Өтлөлт, өвчин хоёрын чухамхүү шалтгаан нь эд эсийн энергийн алдагдал гэж үздэг. Ер нь эрүүл байхыг гоо сайхан гэж ч үзэж байна.

Эрүүл, гоо сайхантай байлгах үндсэн шалтгаан нь эд эсийн энерги бүрэн бүтýн байх нөхцөл юм. Хүнèé áèåä энергийн 7 гол төв, 12- туслах төв байдаг. Эдгээр төвүүдийн энерги нь бүтýн байх үед хүн эрүүл, гоо сайхнаа хадгалж байдаг. Ийм эрүүл хүний энерги нь хүнийг тойрсон өндөг хэлбэртэé цэнэгиéн хүрээ бүрхүүл үүсгэж байдаг. Зарим номонд цэнэгиéн бүрхүүлийг гэрлийн цацрагт бүрхүүл ч гэж хэлдэг. Зураг 1.

Зарим ховор тохиолдолд ямарч өвчин эмгэггүй атлаа гэрлийн бүрхүүл нь сийрэг, жигд буñ байх тохиолдол байдаг. Жишээ нь: Ийм бүрхүүлтэй хүн – хºл гар нь хүйтэн, хамт олноос тусгаарлагдсан, хараа доогууртай, эсвэл элдэв донд автагдсан (хулгай, дээрэм, зодоон, архи уух, муу зуршилд дадах дуртай) хүмүүс байдаг. Эдгээр хүмүүс голдуу өөрөө хөдөлмөрлөхөөс зайлñхийж бусдын хºлñ, энергийг сорогчид байдаг. Мºн элдэв хов маргаан хөөцөлдөгч, залилан хийгч хүн бас ийм бүрхүүлтэй байдаг.
Зураг 2. Эдгээр хүмүүсийг хар энергитэй ч гэж ёжлох нь үнэний хувьтай. Гэхдээ тэд зөв замаар амьдарч ариун шүтээнээ дээдэлж, олон түмний дунд орно. Тэдний адил амар амгалан байх бололцоогоо өөрсдөө олж чадвал энерги нь бусдын адил тэнцвэржинэ.
Òàíûã çºâõºí çºâ òýì¿¿ëýëòýé ñàéí ñàíààíû ¿ç¿¿ð õºòºëíº.
                 



Зураг 3.1-р төв нь аарцаг ясны төгñгөлд буюу ахар сүүлний орчимд байдаг. Энý энерги нь хүний гол төв бөгөөд хүний бэлгийн чадавхийг хариуцна. Хүний залуу, хөгшрөхгүй байхад энý төв их үүрэгтэй.
2- р төв нь умдагт байх бөгөөд энý нь бэлгийн сэрэл, түрүү булчирхайг хэвийн байлгах, давсаг, хярзангийн булчин, булчирхайн шүүрэл гаралтад нөлөөлдөг.
3- р төв нь хүйсний доод хэсэгт байна. Энý нь сав, савны дайвар, бөөр, бөөрний дээд булчирхай, өндгөвч зэрэг эрхтний хэвийн үйл ажиллагааг хангахад нөлөөлнº.
4- р төв нь цээжний хөндийн дундуур байна. Энý нь хэвлийн хөндийн бүх эрхтэн, хоол боловсруулалтад чухал үүрэгтэй.
5- р төв нь хүзүүний дунд хэсгээр байна. Энý нь бамбай булчирхай, зүрх, уушиг хөхний булчирхайд их үүрэгтэй. Ер нь эрэгтэй эмэгтэй хүний гал цогийг бадруулагч үүрэгтэй.
6-р төв нь толгойн дунд хэсгээр байна. Хүний ерөнхий төлвийг барьж, лундааг сэргээж байдаг.
7- р төв нь толгойн оройноос 6- р төвийг хүртэл байх ба маш хүчтэй хуй салхи мэт энергийг толгойн оройноос конус хэлбэртэй цацруулж байдаг. Хүний сүнс хийморийг дэмждэг. Харин ахар сүүлний 1-р энерги нь мºн их хүчтэй салхи үүсгэн 2 хос, өвдөг, хөлийн ул хүртэл хуйларч байдаг. Зарим үед (сандрах, баярлах, сэтгэл хөдлөх, догдлох зэрэг) 2 өвдөг чичэрч мэдрэгддэг. Энý бол тэр энергийн хүч юм.
Эрүүл үед эдгээр төвүүдийн хоорондох энерги нь маш хүчтэй харилцан шүтэлцээнтэй эргэлдэж хүч чадлыг хангаж байдаг. Харин нэг ба хоёроос дээш энергийн төв хүчээ алдвал хүнд хөгшрөлт буюу өвчин үүснэ. Иймд өвчин бол хөгшрөлт. Хөгшрөлт бол өвчин гэж олон орны эрдэмтэд үзэж байна. Ер нь одоогоор хүн 180-200 наслах боломж байна гэж нотолсон.
Эрүүл хүний энергийн хуй салхи нь өөрийн биеийг тойрохдоо нилээд гадагш жигд өндөг хэлбэртэй бүрхсэн байдаг. Хүний биеийн энерги нь эд эрхтэнд тодорхой хугацаанд дамжиж байдаг. Үүнийг эмчилгээнд их анхаарах нь зүйтэй.

Эрхтний идэвхитэй цагууд:
Элэг-01-03 цаг,
Уушиг-03-05 цаг,
Бүдүүн гэдэс-05-07 цаг,
Ходоод-07-09 цаг,
Дэлүү-09-11 цаг,
Нойр булчирхай-09-11 цаг,
Зүрх-11-13 цаг,
Нарийн гэдэс-13-15 цаг,
Давсаг-15-17 цаг,
Бөөр-17-19 цаг,
Цусны эргэлтийн систем-19-21,
Ерөнхий илчлэг-21-23 цаг,
Цөсний хүүдий-23-01 цаг.
Хүн өөрийнхөө амьдралын хэвшилдээ энý цагуудыг анхаарч зохицуулах нь чухал юм. Харин одоо гол төлөв энергээс гадна хүнд туслах 12 энергийн төв байдаг.
                                                    Зураг 4. Энý нü  2 мºð, 2 òîõîé, 2 áóãóé, 2 ò¿íõ, 2 ºâäºã 2 шатанд туñ туñ байдаг хос энергүүдийн төв юм. Эдгээр энергийн эрчимтэй эргэлт нь үе мөчдийн хүч чадлыг нөхцөлдүүлнэ. Хэрвээ эдгээр энерги алдагдвал үе мөчдийн хөдөлгөөн алдагдах улмаар энергийн урñгал өөрчлөгдөж хөгшрөлт буюу өвчин эмгэг үүснэ. Үе мөчний эмгэг үүñгэхэд ихэнхдээ эд эсийн бодисын солилцооны алдагдал, тэжээлийн хомñдолоос голдуу үүснэ.
Мºн хөдөлгөөний хомñдол нь булчин шөрмөсний энерги үүсэх үйл явцыг удаашруулснаас тэдний эсийн бодисын солилцоог боогдуулж эрдэс, уураг, болон бусад тэжээлийн дутагдалд оруулдаг. Энý байдал удаан давтагдаж үргэлжилвэл үе мөчний эмгэг үүñгэх нөхцөлийг бүрдүүлнэ.
Зураг 5. Иймд өвчнөөс урьдчилан сэргийлж хөгшрөхгүй урт наслахын тулд энергийн алдагдалд орохгүй байх нь чухал юм. Нэг жишээг дурüäâàë. Хээрийн зэрлэг гөрөөс өөрийн жамаараа амьд байх хугацаандаа үр төлөө үхэн үхтлээ өгч, дайснаас зугатаахдаа харайж, дэгдэж, үсэрч чаддаг.

Энý нь:
1-рт Îнгон дагшин хөрсний бэлчээрийн өвс ургамал, цэцэг, жимс иддэг.
2-рт Мөнхийн хөдөлгөөнтэй байдаг.
3-рт Төллөхдөө төлийнхөө гаднах ургийн хальс, эхсийг иддэг.
Эдгээр нь хөгшрөлт- эмгэгээс сэргийлдэг. Харин хүн хөгширлөө гээд төрөхөө байж, бараг хөдөлгөөнөө хязгаарлан, хоолоо ч багасган тэжээлийн хомсдоëä îðсíоос кальци, селен, бор, зэс, хром.т.м эрдэс минералууд болон уураг, амин дэмийн хомсдолд орсноос ясны сийрэгжилт үүсч улмаар хөдөлгөөний хомсдолд орîхоос үенд яс ургах зэрэг эмгэг их өргºн тархаж байна. Мºн буруу хооллолтын улмаас богино наслуулдаг янз бүрийн эмгэгүүд дэлхийн бөмбөрцөг дээр тархаж байгаа нь манай оронд ч мºн адил аль хэдийнээ хэнгэргээ дэлдчихсэн билээ.
 Энý аймшигт байдлаас яаж гарах талаар олон орны эрдэмтэд маш эрчимтэй судалгаанууд хийж, олон нээлт гаргаж, олон санамж, зөвлөлгөөн өгч байгаа билээ. Гэвч үүнийг хувь хүн өөрөө хэрэгжүүлэхгүй байгаагаас богинохоí наслахад хүрч байна. Иймд манай оронд ч гэсэн ялгаагүé эдгээр эрдэмтэдиéн сайхан санааг өөртөө тусган авч хэрэглэх нь нэн хойшлуулашгүй чухал. Одоогоор төрөөс энý арга хэмжээг авахгүй байгаад санаа амарч хэрхэвч болохгүй. Учир нь дэлхий нийтэд эрүүл мэндийн салбарууд ерөнхийдөө 4-н чиглэлд одоогоор хөгжиж байна. Үүнд:
1-р хандлага: Үүссэн өвчин эмчилдэг.
2-р хандлага: Өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх
3-р хандлага: Генийн удирдлагаар эрүүл хүн төрж эрүүл
                         байх хэвшилд дадна.
4-р хандлага: Эд эсийг нөхөн төлжүүлж ургуулан эмгэгтэй
                 эрхтэнг нь шинэ эрхтэнгээр өөрөөр нь хангуулах
Гэтэл манай оронд 1921 оноос одоог хүртэл 1~р хандлага дээр зууралдсаар байна. Уг нь үүнд зарсан хөрөнгө бол авсанд ордог. Харин 2-р хандлагаар тууштай зоригтой орох нь чухал. Тэгвэл эмгэг-хөгшрөлт багасч наслалт уртсах боломжтой. Үүний тулд хувь хүн өөртөө гоц анхаарах цаг нэгэнт тулсан. Өөртөө үүнд зориулж санхүү төсөв гаргаж сурах нь чухал.
Дээр нь нэмж хэлэхэд:   -Амьдралын зөв хэвшил,
-Зөв хооллолт,
-Мөнхийн зөв хөдөлгөөн,
-Эмгэг хөгшрөлтөөс өөрийгөө
сэргийлж чадах олон талын мэдлэгтэй болох нь нэн чухал юм. Үүнд маш олон зүйл байна. Зөв хувцаслах, хот гудамжны замын хөдөлгөөний дүрэм баримталж сурах, зэрэг наад захын зүйлээс эхэлдэг. Жишээ нь: Хүн даарахад - өвчин эсэргүүцэх өөрт нь байдаг механизм нь 60% буурдаг. Харин халууцсанаас өвчин үүсэх нь нэн ховор. Иймд залуучууд намар хавар өвлийн улиралд бөөр, ууц, гэдсээ гаргасан хувцас өмсч явах нь бөөр, сав, давсаг, үржлийн эрхтний үйл ажиллагааг бууруулж, хүний энергийн 1,2,3-р төвүүдийг гэмтээж алдагдуулсанаас эдгээр эрхтнүүдийн цусны эргэлт багасч эмгэг үүсдэг байна. Хүний биед өөрт нь өвчинтэй тэмцэх том зохион байгуулалттай механизм байдаг. Үүнд хүний эдгээр 12 энергийн төвүүд их үүрэг гүйцэтгэдэг. Хүний энергийг бүрэн бүтән байлгахад нөлөөлөх олон хүчин зүйлс байдаг. Үүнд:
1.   Зөв хувцаслах
2.   Зөв хооллох, энергээ нөхөх, хоолны хомсдолоос сэргийлэх
3.   Дэлхийн болон агаар мандалын энергийн солилцоонд өөрийгөө оруулж байх. Ядаад хºл нүцгэн явж байх, элсэн ванинд орох, г.м.
4.   Өөрийн энергээ алдахгүй байхын тулд
     -ªвчлөгсөдийн газраар явахгүй байх.
-Гэмт хэрэгтэний цуглардаг газраар явахгүй байх.
-Шарилèéí ãазраар явахгүй байх.
-Харанхуйд, аймшигтай газраар явахгүй байх.
-Хэрүүл маргаанаас зайлсхийх.
-Санаа муутай, нийцгүй хүнээс аль болохоор зайлсхийж явах.
-Хүйтэнд дулаан хувцаслах
-Өөрийнхөө энергийг нөхөхдөө:
-Сайхан үйлс бүтээхээр бодох, төлөвлөх, бичих, ярих, зурах.
-Саéн үйлс бүтээгчидтэй ярилцах, хамт байх, сайн хүний ñургамж сонсох, санал хүлээж авах.
-Өөрийнхөө дотоод механизмыг зөв удирдаж сурах. Ингэснээр хөгшрөлт буюу эмгэгийг арилгах.
-Энерги тэнцвэржүүлэх хөдөлгөөн¿үд äасгалуудыг хийж хэвших.
-Үе үе хоолоо зөв сойж, дотоод механизмаа сэргээснээр энергээ нөхөх, хорт бодисоос ангижрах,
-Өөртөө тохирсон хоолыг сонгож сурах нь хоолны хомсдолоос болж энерги алдахаас сэргийлж энергээ зөв нөхнө.
-Мºн бие эрхтний энерги гүйлгэж сурах г.м.
Хүний энергийг бүрэн, бүтýн байлгах эдгээр ухагдахуунуудыг дараагийн цувралуудад товчхон өгүүлэх болно.
















Сурталчилгааг бичсэн
Их эмч Д. Бямбадэлгэр
Утас: 91192367

Ñýäýâ – 2
Зөв хооллох бол урт наслахын
 нэг нууц юм

Эртний алдартай эмч, судлаачид, эрдэмтэд урт наслахын үндэс төдийгүй өвчнийг эмчлэх гол арга бол хоолоор эмчлэх нь эмчилгээний нэгдүгээр зарчим гэж үзән баримтлагдаж байна. АНУ-н алдар цуутай эмч, Нобелийн шагналт доктор Уоллок "жам ёсоор үхсэн хүн ба амьтан аль нь ч бүрэн хооллоогүйгээс буюу тэжээлийн доройтлоос хэрэгцээтэй зүйлүүд биед дутагдсанаас үхэлд хүрдýг" гэсэн дүгнэлтийг гаргасан билээ. Иймд зөв хоололт бол урт наслалтын гарцаагүй нэг үндэс мºн. Буруу хооллолтоос илүүдэл жинтэй болж хэвлий болон булчинд, эд эрхтэнд өөхөн дусал хуримтлагдаж, эд эрхтэн эрүүл чийрэг чанараа алдаж элдэв өвчин хүрэх үндэс нь болдог. Өвчин хүрэмтгий хүн эрт хөгшрөлт явагдаж, нас нь богиносдог.
Өргºн ширээн дээр өнгийн будагтай хөөмөл хөөсөнцөр бялуу тавьж, химийн бордоотой ногоог алаглуулж, элдэв химийн бодисоор уургийг нь түлж улайлгасан мах ба хиам зүсч өрсөн, өндºр градустай өнгөт архиар мэдрэлээ алдуулж, хийжүүлсэн чихэртэй элдэв будагтай усаар ясныхаа химийг соруулж, эрээн мяраан резинэн чихэр, бохиор шүдээ үйрүүлж байхыг тансаг хэрэглээ гэхээ аль хэдийнээ больжээ.
Хүний биед зайлшгүй хэрэгцээтэй 90 гаруй төрлийн хүнсний орц байдаг. 60 төрлийн эрдэс, 16-н төрлийн амин дэм, 12 төрлийн уураг, 3 төрлийн ханаагүй өөхний хүчил г.м бодисууд хүний хоол хүнсэнд ямар нэг хэмжээгээр орсон байх шаардлагатай. Жишээ нь: Бидний мэдэх 1 амин дэм ямар их ач холбогдолтойг авч үзье. АНУ-д алдартай эмч нар хорт хавдартай өвчинд витамин С-г хоногт 10000 мг-аар бодож уулгаад эдгээж байсныг дурдъя. Мºн үе мөчний болон ясны сийрэгжилттэй хүнд 3 сарын турш апельсиний жүүсэнд тахианы мөгөөрс, ясны химийг уулгахад эдгэрдэг.
АНУ-н алдарт эмч Мартин Картер ганцхан зэсийн дутагдлаар, АНУ-н алдарт өмгөөлөгч Элен Джоне 44 насандаа мºн л зэсийн дутагдлаар туñ туñ нас барсан. Тэд тансаг сайхан амьдарч, шилдэг тэргүүний гоо сайханы салоноор үйлчлүүлж, хамгийн сайн фитнесс клубт дасгал хийдэг байсан боловч үхлийн шалтгаан нь зэсийн дутагдлаас болж цус харваад амин чухал булчингуудад нь саажилт үүсч нас барсан нь тогтоогдсон байна.
 Америкийн нэрд гарсан олон гоо сайханы шилдэг номнууддаа жин хасах талаар сонгон ажиллаж байсан Сюард Буркер 40 насандаа ганцхан селений дутагдлаар зүрх гэнэт зогñон нас барсан. Эдгээр хүмүүсийн амьдрал хангалуун байсан. Зөвхөн эрдэс микро элементүүдиéг хоол хүнсэндээ хомсдуулñнааñ нас  баржээ. Эдгээр баримтуудыг 1991 онд Нобелийн шагнал хүртсэн доктор Уоллокийн судалгаанаас иш татсан.
Үүнээс дүгнэлт хиéхэд ширээ дүүргэсэн тансаг хэрэглээ гол биш, эрдэс, уураг, амин дэм зэрэг чухал агууламжтай нэмэлт хоол тэжээл хүнд зайлшгүй хэрэгтэй болох нь тодорлоо. Ер нь зөв тохирсон хоолыг боловñронгуй технологоор боловñруулж зөв хэрэглэж заншихаас гадна сайн чанартай нэмэлт тэжээл авч хэрэглэж байх нь аптекаас элдэв химийн хор авч биеэ хордуулж байснаас хол дээр байх болно. Өвчин эмчë¿¿лэх гэж өөрийнхөө мэдлэгийг зарцуулсан ажилтан, ажилчдад орлогын эх үүсвэр өгч байснаас илүү ач холбогдолтойг нийгэмд олгох боломжтой байна. Үүний гол санаа нь өвчнийг үүссэн хойно нь биш өвчлөхөөс нь урьдчилан сэргийлж чадах чадвар мэдлэг эзэмших нь чухал юм. Үүний тулд эмч эмнэлгийн ажилчид эрдэм мэдлэгээ уралдуулж, төрөөс нь нийгэмд эрүүл мэндийн талаар тодорхой арга хэмжээ авч байх нь зохилтой.
Өмөн үү өвчнийг эмчлэхээр том төсөл хэрэгжүүлэх гэж мөнгө үрэхийн оронä, янз бүрийн өвчнөөс сэргийлэх арга хэмжээнд эмнэлгийн бүх ажлыг чиглүүлсэн төсөл гаргаж эрүүлжүүлэх, урьдчилан сэргийлэх үйлсийг эрүүл мэндийн байгууллагын энý тэргүүн зорилт болгох нь зүйтэй юм. Эмнэлгийн орны тоог нэмэгдүүлэх нь гол биш, эрүүл мэндийн бүх талын сургалтуудыг явуулах нь хойшлуулашгүй зорилт юм. Хэрвээ төр нийгэм анхаарахгүй бол хувь хүн ººрºө өөрийгөө анхаарч, хаана энý талын зөв сургалт явагдаж буйг эрж олоод суралцах нь чухал юм. Чухал сэдвээс түр хазайсныг уучлаарай.
Нэг хүн хоногт өөрийнхөө өсөлт, нас, жингээс хамаарч 250-350 гр мах, 2-5 ширхэг өндөг идэж уургаа нөхөх, эрдэс, давс, витаминаа нөхөхийн тулд, 0,7кг алим, 6-8 л сүү, сүүн бүтээгдэхүүн, зарим ховор эрдэс, хүрэн манжин 300 гр, улаан лууван 250 гр болон тºмñ, мөөг, усан үзэм ба бусад маш олон хүнсний ногоон оос бор, селен, хром, ванадè, төмөр, кальци, фосфор, кали зэрэг эрдэс давсаа нөхөхийн тулд 1 хоногт 5-7 кг хүнсний ногоо, 3-5 жимснүүд идэх шаардлагатай байдаг. Гэтэл хүний ходоод дээд зэргээр дүүргэж идэхэд 500 гр-аас илүүг гаргаж идэж чадахгүй. Үүнийгээ 4-6 цагт боловñруулна. Хэрэв хоол хүнсээр биед орох эрдэс бодисоо хангах гэж бодвол 4 цагаар 2-3 кг хоол хүнс идэх шаардлагатай байдаг. Гэтэл ходоод гэдэс бол механик мотор ч биш, хүн бас хоногийн З-ны 1 хугацааг унтаж амрах, 8-12 цагийн идсэн хоолоо шингээх нормтой байдаг. Ингээд бодоход яаж ч бодсон хоногт 1л буюу 1кг-аас илүү хоол боловñруулах хүчин чадал хугацаа үгүй нь тодорхой.
Иймд бид ходоод гэдñийг хэт их ачааллаас хамгаалж, мºн эрдэс давс, уураг амин дэмийг бүрэн дүүрэн нөхөж, биеийн энергээ нөхөж, ямар ч өвчнөөс сэргийлж, урт наслах бололцоог эрэн хайх нь чухал юм. Орчин үед хамгийн гол нь байгалийн гаралтай, дàëàйн амьтад, эх газрын амьтадын яснаас гаргаж авсан болон өвс ургамлаас сайн технологоор зөв үйлдвэрëэж чанарыг нь хадгалсан баталгаатай нэмэлт хүнс л хүний биед байвал зохих эрдэс давс менирал, микро элемент, амин дэмүүд, уураг, сахар, колëèãåнийг нөхөж чадах боломжтой юм. Гэвч зарим олз хайгчид үүнийг ашиглан орц багатай хуурамч муу техèнологоор үйлдвэрлэсэн өндºр үнэтэй нэмэлт бүтээгдэхүүнээр олз олох, иргэдийг хуурч мэхлэх аюултай юм.
Иймд нэмэлт хүнсийг хэрэглэхдээ үйлдвэрийг нь, орц, хугацаа, технологийг нь сайтар судалж байж хүнсэндээ хэрэглэх нь зүйтэй. Ялангуяа 35 í наснаас кальцийг нэмэлт болгож авах нь чухал.
- Хоол хүнсний идэх цаг нь бас нэлээд чухал. Өглөөд хөнгөн, хялбар шингэх хоол, сүү сүүн бүтээгдэхүүн, өдөр íü уураг, өөх тослогтой хоол, оройд гурил, жимстэй ундаа, жүүс хэрэглэх нь зүйтэй.
- Хэрэв өвчний шинж илэрвэл зөвхөн хоол хүнсээр илааршуулж сурах нь чухал. Ер нь бүх өвчнийг илааршуулах увидас зөвхөн хоолонд байдаг. Жишээ нь: ханиад хүрч эхлэх үед нь сармистаé хар шºл, царвантаé шºл, аарцтай шºл ууж хөлөрдөг нь вирусыг хөлсөөр ялгаруулах гол арга юм. Харин зүрх бөөрний өвчинтэй бол давс багаар орсон, өөх тос багатай булчин махтай ногоотой, ууранд болгосон хоол иддэг. Харин ходоод гэдэсний шархтай бол машиндсан махтай шºл, бантан, каш хэрэглэх г.м. Ер нь ямар ч өвчнийг эмгүйгээр зөвхºí хоолоор эмчлэх увидас байгаа гэдгийг баттай ойлгож авах нь чухал.
- Идэж буй хоолны орц нь биед байх энергийг зөв нөхөж чадвал хүн эрүүл байж чадна. Америкийн зарим эрдэмтэд судлаад хүний энерги алдагдалд орвол ºвчин үүснэ гэж тогтоосон. Иймд хоолны найрлага орц боловсруулалт зөв байвал энерги нөхөж чадна. Харин боловсруулалт буруу байвал энерги нөхөх нь бүү хýл хор болдог. Жишээ нь: шарсан мах, ногоо тос нь зөвхөн ходоодонд зай бөглөн хоол боловсруулалтанд даралт үзүүлж, энергийн алдагдалд оруулна. Хэн ч түлэнхий мах, ногооíû тос нь хор болон хувирдгийг мэднэ.
Тэр ч бүү хýл нэг тосоор олон дахин боорцог чанахад уг боорцог нь хорт хавдар үүсгэдэг болохыг эрдэмтэд тогтоосон.
Одоо та өөрөө өөрийгөө сорьж үзнэ үү? Толинд өөрийнхөө нүүрийг, гарын арьсыг үз. Хэрэв таны арьс хуурайшиж, үрчийсэн, атираа нугалаа үүсч байна уу? Хэрвээ үүссэн бол эмгэг өөрийг чинь дайрах гэж байгаа биш, дайраад эхэлснийх. Харин нүүр, гар, биеийн арьсаар улаан толбо, хар хүрэн толбо үүсч байгаа бол мºн л хөгшрөлт үүсэж, бодисын солилцоо алдагдсаных гэж үзээд гоо сайханд хандана уу?
Яагаад гоо сайхны эмчид гэснийг болгооно уу? Америк, Орос, Япон, Герман зэрэг орны олонх эрдэмтэд "Гоо сайхан гэдэг бол ямар ч өвчингүй эрүүл хүнийг хэлнэ" гэж хүлээн зөвшөөрсөн билээ. Үнэхээр ч үнэн үг. Хºл нь хазгар, майга болчихоод нүүрэндээ тосоор íялгадаж массаж хийлгээд ч яахав дээ. Хэрэв таны нүүрэнд ягаан, хүрэн хар толбо үүссэн байвал 6 сарын турш селенийг витаминуудтай уугаарай. Мºн чихэр идмээр санаãдвал òa caxap, чихэр биш хром, ванадèéг нэмэлт хоолондоо оролцуулж 6 cap тасралтгүй хэрэглээрэй.
Тэгэхгүй бол та сахарын өвчний эхний шинж цаашилсаар гүнзгийрч өдөр цаг тутамд сахарын өвчний тарианд байх аюултай. 1960-1970 оны үед оюутанд үзүүлэх сахарын өвчтэé хүн олддоггүй байсан бол одоо бараг айл бүрт 1-2 хүн сахарын өвчтэй, эсвэл шинж тэмдэгтэй байдаг болжээ. Энý бол ухамсар, нийгэм 2-оос үүссэн хомсдол юм. Бас таны үс чинь орон дээрээ унасан байх эсвэл хуйх чинь халзраад байвал хар тугалга дутагдсаных. Дээр үед халзан хүн ховор байсан. Одоо бол залуугаараа халзан болсон нь нууц биш юм. Хар тугалга дутагдал даамжирвал чихний сонсгол ч ìóóäàæ óëìààð ä¿ëèé áîëíî. ̺í êîëëàãåí äóòàãäâàë ¿å ìº÷íèé õîëáîã÷ ýä ºâ÷ëºõ òºäèéã¿é í¿äíèé áîëîð á¿äýãøèí õàðàà ìóóäàæ, àðüñíû êîëëàãåí ¿ã¿é áîëñíîîñ ¿ð÷èéæ õóóðàéøèíà.
Зөв хооллолт бол хүний шавхагдашгүй энергийг нөхөх эх булаг мºн гэдгийг ямагт анхаарч байх нь зөв. Үүний тулд хүн хаана ч амьдарч, сурч, аяллаж байсан, доорх хэдэн зүйлийг анхаарч байх нь чухал юм. Үүнд:
-Хоол хүнсээ зөв сонгож сурах
-Хоол хүнсээ боловсруулах технологи нь зөв байх
-Хэрэглэх хэмжээ нь тохирсон байх
-Хоол хүнсний бүтэц, орц нь тохирсон зөв байх
-Хоол хүнсээ идэх цаг нь тохирсон байх
-Ямар нэг өвчний тэмдэг илэрч буй үед хоолоо зөв зохицуулж сурах зүйтэй. Зөв хооллож заншсан хүн 180-200 насалж чадах бололцоотоéг эрдэмтэд тогтоогоод байгаа.
- Идэж буй хоол нь ямагт хүний энергийг нөхөж чадах эрдэс, давс, мåнèрал, уураг, өөх тос, амин дэм, микро элемент болон бусад хэрэãöээг хангаж чадахуйц байх.
- Хэрвээ хэрэглэж буй хоол хүнс нь хоногийн хэрэглэвэл зохих хэрэãöээг хангаж хүрэлцэхгүй байвал нэмэлт хүнс заавал хэрэглэж сурах.
          За одоо би анхаарвал зохих зүйлийг бага зэрэг дэлгэрүүлж тайлбарлая.
- Хоол хүнсээ зөв сонгох нь хамгийн чухал байдаг. Жишээ нь: шүдгүй хүн, настай хүмүүс, хүүхэд насныханд машиндсан махтай, махыг нь сайтар чанасан эсвэл жигнэсэн õîîë тохиромжтой байхад биеийн хүчний хөдөлмөр эрхэлдэг залуучууд болон тамирчдад олон төрлийн амьтдын бүхэл махан хоол, өөх тос сайтай хоол байвал зохимжтой
- Боловсруулалт нь зөв тохирсон байх бас чухал юм. Жишээ нь: залуучуудад тос өөх сайтай шарж хайрсан хоол давамгайлж байхад, настай хүнд шөлтэй гурилтай, жигнэсэн хоол зохистой байна.
- Хоол хүнс нь хэрэглэх хэмжээг заавал тохируулж судлах хэрэгтэй байдаг. Ялангуяа удаан хугацаагаар хоол идэхгүй явж байгаад ихээр идэх нь ходоод гэдэсний үйл ажиллагааг хямралд оруулна. Энý байдал удаан давтагдвал ходоод сунах, шархлах, ферментийг ялгаруулагч булчирхайн дутагдалд орох улмаар øàðõ áà хавдар үүсэхэд дөхөм болж өгдөг.
- Хоол хүнсний орц нь тохирсон байх íü чухал юм. Жишээ нь: өсвөр насныхан болон бага насны хүүхдийн хоолны орцонд улаан лууван, өргөстхэмх, вандуй, хүүхдийн будаа, сүү сүүн бүтээгдэхүүн давамгайлж байхад, ид дунд насныханд элдэв хүнсний ногоонууд, мах, гурил давамгайлна. Харин 45-аас дээш насны хүмүүст ургамлын гаралтаé хүнс жимс болон бодисийн солилцооны алдагдлаас õàìãààëàõ õîîë õ¿íñ ÷óõàë áàéäàã.
Хар тугалга үсний болон сонсголын мэдрэлийн бүрхүүлд чухал нөлөөтэй. Мºн ясны кальци ууршихаас хамгаалдаг чухал шүтэлцээнтэй элемент бол бор юм. Бор дутагдсанаас шүд хэврэгшин яс сийрэгжилт үүснэ. Түүгээр ч барахгүй бор нь эмэгтэйчүүдийн дотоод шүүрлийн булчирхайнуудын үйл ажиллагааг дэмждэг. Бор дутагдвал бэлгийн дур хүсэл буурч, эрт хөгширдөг. Эдгээр микро элементүүд хүнсний ногоо, уулын жимсэнд их байдаг боловч хоногт орох хэмжээнүүдиéг нөхөх гэж 5-7 кг ногоо жимс идэх шаардлага гарч ирнэ.
Гэвч энý бол хүн идэх хэмжээ ч биш. Иймд зайлшгүй нэмэлт хүнс хэрэгтэй юм. Мºн бидний хамгийн сайн мэдэх кальци хэмээх элемент дутагдахад 147 өвчин үүсдэг. Үүнээс хамгийн их тохиолддог нь цусны даралт ихсэх өвчин юм. Мºн үе мөч, нурууны нурууны ясны сийрэгжилтийн хамт нууцаар явагдаж байдаг. Даралтны эмэнд засрахгүй, зөвхөн кальци хэрэглэхэд нөхөгдөн өвчин илаарших болно. Мºн их ханиаж цэр нус их гарах үед саластаар кальцийг ихээр алддаг тул түүнийг заавал нөхөх шаардлагатай.
Гэхдээ химийн аргаар кальцийг нөхнө гэж хэзээ ч байхгүй. Зөвхөн амьтан ургамлаас гаргаж авсан кальцаар нөхдөг. Ийм үед кальцийн дутагдлыг цусанд байгаа кальцийн хэмжээг нөхнө гэж буруу сэтгэж болохгүй.
Учир нь хүний дотор байгаа дотоод зохицуулах механизмаас зохицуулалт хийхдээ яснаас сорж цусандаа хийдэг учир цусны кальцийг тодорхойлоод дутагдсаныг олж мэдэх боломжгүй. Яс нь энý байдалд үргэлжлэх тутамд сийрэгжиж байдаг бөгөөд нэлээд даамжирсан хойноо рентгэнд тодорхойлогдох болно.
Эдгээр олон төрлийн эрдэс давс минералуудыг зөвхөн амьтан ургамлын гаралтай хоол хүнс нөхөж чадна.
Олон жилиéн туршид тариаланг явуулсан хөрсөнд химийн бордоогоор бордож томруулсан хүнсний ногоонууд нь тэжээл болохоос хор болох нь илүүтэй.
Чихэрлэг чипс 1 уутыг өндºр үнээр авч идэж өөртөө өөхөн бөмбөлөг хуримтлуулснаас, уулын асганд ургасан аяга нэрс идэж микро элемент нөхсөн нь эрүүл мэндэд тустай.
 Эрдэмтэд өтлөлт ба өвчлөлт 2 нэг ойлголт мºн бөгөөд энý нь чухамдаа хүний биеийн энергийн алдагдал гэж хүлээн зөвшөөрсөн билээ.
 Гэтэл үүний адил эрүүл хүнс бол биеийн оршин тогтнох эсийн бодисын солилцоонд чухал үүрэгтэй.
Эсийн энергийг нөхөх үндэс нь хоол хүнс гэж үздэг билээ. Эсийн хэрэгцээг бүрэн хангаж чаддаг орцтой хоолоор зөв хооллож чадвал таны урт наслах зам нээлттэй байна.
Хоол тэжээлийн орцны дутагдал нь баян эсвэл хоосон гэж ялгахгүй. Ганцхан ухаалаг, зөв хэрэглээ л чухал юм.
Ямар ч үед хэн ч байсан зөв хэрэглээний төсөв өөртөө зарж сур. "Эд баялгаа алдвал багийг алдана, нэр төрөө алдвал ихийг алдана, эрүүл мэндээ алдвал бүхнийг алдана." Хэрэв та хоолны эмчилгээний тодорхой зөвлөлгөө авахыг хусвэл бид тусална.
Манайд таныг эрүүлжүүлэх болон сурталчилг ааны хоёр төв ажилладаг.














Манай шуудангийн хаяг:     Улаанбаатар- 28, шх-121
Утас: 91192367, 301521, 88090020
Сурталчилгааг эмхтгэсэн:   Их эмч Д.Бямбадэлгэр

Ñýäýâ -3
Урт наслахын нэг үндэс бол
мөнхийн хөдөлгөөн юм.

Эрдэмтэд  Энэтхэг Төвдийн Гималайн ууланд амьдран бяслгал хийгч лам нар чухам яагаад урт насалдагыг нь судалж үзэхэд:
1.   Эрүүл агаарт, тайван орчинä, хэнээс ч хамааралгүй амьдардаг.
2.   Ýрүүл хөрсөнд ургасан хүнсний ногоогоор хооллодог.
3.   Өндºр уулын өвсөн тэжээлт сарëагны сүү, сүү, сүүн бүтээгдэхүүнийг өдөр тутмын хоолны хэрэглээ болгодог.
4.   Өндºр ууланд өдөр бүр авиран гарч, бууж байдаг нь зүрх судасны үйл ажиллагааг үргэлж сайн баéëãàäàã.
5.   Өдөрт "урт наслуулагч" хэмээх 5 ширхэг дасгалыг 21 удаа хийдэг.
Эдгээр нь урт наслуулах шалтгаан болсон төдийгүй бясалгал хийж, дотоод механизмаа төвлөрүүлж сурсан байжээ. Иймд өвчин эмгэг бараг хүрдэггүй урт насалдаг байсан байна..  Энэхүү дасгалуудыг Áðèтаны армийн хурандаа Генри Брэдфорд дэлхийн хүн ардад "зааж сургавал урт наслахад тустай" гэж үзээд Германи оронд олон хүнд зааж сургаснаар тэдгээр хүмүүсийг үе мөчний өвчнөөс сэргийлж урт наслуулахад нь тусалсан байна.
Тэрээр энэхүү 5 дасгалуудыг " дахин сэргээх мэлмий" гэж нэрлэж байсан байна. Эдгээр 5 дасгал нь хүний биеийн бүх энергийн төвүүдийг сэргээж, өвчнөөс сэргийлэх бололцоо олгодог гэж үзсэн.
Ийнхүү эдгээр дасгалуудыг өөрөө эзэмшин өдөрт 21 удаа хиéж байвал биологийн хэмнэл сэргэж, урт наслахын нэг үндэс болох боломжтой юм. Ямар ч байсан дотоод механизмыг сэргээж, эхэлсэн ºвчнийг илааршуулах боломжтой.
Иймд үе мөч, нуруу өвчтөй хүн ч хийж сурах нь чухал юм. Энергээ сэргээж чадвал хүн эрүүлжинэ гэдгийг ойлгоно. Хүний бие энергийн 19-20 төв байдаг гэж үздэг. Эдгээрийн 7 нь үндсэн, 12 нь туслах төв байдаг. үндсэн 7 энергийн төв нь аарцаг, ахар сүүл, умдаг, хүйсний доохно, цээжний хөндийн дундуур, хүзүүний дунд буюу төвөнхний орчиí, толгойн дунд, хэсгээс конус хэлбэрээр эргэлдэж байдаг. Харин туслах энерги нь 4 мөчүүдэд байна. Үүнд 2 мөр, 2 тохой, 2 бугуй, 2 хөлийн шагай, өвдөг, түнхний төвүүдийг тойрон эргэлдэж байдаг. Эдгээр энерги нь урсгалаараа хүиий биеийг хүрээлэн тойрон эргэж байдаг. Энý урсгал алдагдвал өвчин үүснэ. Энергийн урсгалыг бүрдүүлэх хүч байдаг.
Хүний биеийн бодисын солилцоо алдагдаж эрхтний үйл ажиллагаа хямарвал энергиéн хүч алдагдаж, тэр хүн өвчинд өртөнө. Өтлөлт, хөгширөлт явагдаж байгаа хүн энергиéн алдагдалд ордог. Энý нэг ёсондоо эмгэг гэсэн үг.
Иймд дээр үеэс Энэтхэг Төвдийн лам нар өтлөлт, хөгширөлт эмгэгээс сэргийлэх бүрэн чадвартай биеийн тамирын дасгалуудыг " дахин сэргээх мэлмий" -ийн ёс жаяг нэртэйгээр маш дээр үеэс хэвшүүлж байсан байна.            
                          Дасгал-1  Бэлтгэх байдан:
2 гараа хажуу тийш нь мөрний хэмжээнд сунгана зогсоно. Энý байдлаасаа босоо тэнхлэгиéн дагуу хөнºгхөн эргүүлэнэ. Эхлээд 3-5 удаа хийх ба аажмаар нэмсээр 21 эргүүлдэг болгоно. Толгой эргэж байвал сууж, хэвтэж амрач болно.

                                                         Дасгал -2.
·        Нуруугааараа хэвтэж 2 гарын хурууг нийлүүлж алгаар нь харуулж тавиад амьсгаагаа гаргана.
·        хүзүүгээрээ бөхийж өгнө.
·        Тэр чигээрээ 2 хөлөө тэгш өнцөг үүсгэн өргөж амьсгаа авна. Боломжтой бол ууцаа шаландаа сайн нааж, 2 өвдгийг атируулалгүй өргөх бөгөөд толгой ба хөлийг аажмаар буулгана. Амьсгалаа гүн авч гаргана. Бүх булчин, шөрмөсөө сулалж амраана. Эхлээд хийж сурах үед 5-7 удаа хийж аажмаар хоног бүрт нэмэгдүүлсээр өдөрт 21 удаа хийдэг
                                                    болох нь зүйтэй.
Дасгал-3
Өвдөглөн зогсоно. Өвдөг түнхний хэмжээний өргөнтэй, гуя эгц. Гарын алгаа өгзөгний доор дарна. Дараа нь толгойгоо бөхийлгөн эрүүгээ цээжээр¿¿ãээ шахна. Толгойгоо арагш нь дээш болгон, цээжний хөндийг урагш нь төвийлгөн ñээр хүзүүгээрээ гэдийлгэн гараараа түнхий орчинä бага зэрэг дарна.
Дараа нь бэлтгэх байдалдаа орж аажмаар давтана. 3-р дасгалаа мºн амьсгалынхаа хэмнэлтээр зохицуулна. Эхлэхдээ амьсгалаа бүрэн сайн гаргана. Арагш гэдийхдээ амьсгалаа сайн гаргана.




Дасгал-4
Хөлөө мөрний хэмжээтэй урагш цэх жийн шаланд дээр сууна. Хүзүүгээ тэгшèлэн хуруугаа нийлүүлэн өгзөгний хажуут гараа тавин гарын хуруу хөлийн дагуу чиглэсэн байна.
Толгойгоо бөхийлгөн цээжэндээ шахна. Дараа нь толгойгоо аль болîхоор гэдийлгэн, цээжэн бие хэвтээ байдалд шилжүүлж, эцэст цээж болон бºгñ хэвтээ хэнтхлэгт байрлан гар болон хөлөөрөө тулж ширээ маягтай болно.
Энý байдалд орсон үедээ бүх булчин, шөрмөсөө сайн чангалж 3-5 минут болно. Шөрмөсийг хүчтэй чангалсан байдалаасаа аажмаар сулруулж эхний хэвтэх байдалд орно. Эхний үед 3-5 удаа хийх бөгөөд сайн сураад ирхээрээ 21 удаа хийнэ.
Бэлтгэх байдалд орохдоо амьсгалаа гаргана. Дараа нь бие цэхлэн толгойгоо арагш болгохдоо аажуухан гүн амьñгаа авна. Харин булчин, шөрмөсөө чангаруулан хөвчлөх үедээ амьсгалаа түгжин, бэлтгэх байдалдаа орохдоо амьсгалаа гүйцэт гаргана.
Дахин давтах хоорондоо амарч ердийн тайван амьñгална. Эдгээр үйлдлийг хийж чадахгүй байсан хүн 10-15 хоног давтахад хийж чаддаг болно. Энý дасгалыг хийснээр нурууны, түнхний үений үйл ажиллагаа сайжирна.

Дасгал-5
Бэлтгэхдээ гараа тулж арагш гэдийнэ. Биеэ гар, хөлний хурууны өндөгөөр тулж тэнцүүлнэ. Ташаа болон өвдөгөө шаланд хүргэхгүй. Гарын хуруу бие биетэйгээ шахаастай, алга урагш чиглэсэн байдалтай байна.
Гарын алга хөлийн тавхай хоорондох зайг мөрний хэмжээнээс арай өргºн байлгана. Эхлэхдээ толгойгоо аль болох гэдийлгэнэ. Дараа нь хºл, ууц, нуруу, цээжин биеэрээ дээш хандсан хурц өнцөг үүсгэхийг эрмэлзэнэ. Үүнтэй нэгэн зэрэг хүзүүгээ хөдөлгөн толгойгоо доошлуулан эрүүгээ цээжиндээ шахна. Ингэхдээ хәл шулуун, гар, цээж, нурууг цэх нэгэн хавтгайд байлгахыг хичээнэ.
Энý тохиолдолд биеийг ууц нурууны үеэр 2 хуваан эвхсэн мэт харагдана. Үүний дараа бэлтгэх байдалд шилжиж, гараа тулж арагш гэдийнэ. Дараа нь уг дасгалаа давтан хийнэ.  Энý дасгал нь хамгийн хялбар нь байх болно. Хийж сураад бэлтгэх байдалд орохдоо нуруугаараа аль болох гэдийж өгөх нь зүйтэй. Харин цээжний хөндийг дээд зэргээр гэдийлгэн мөрөө тэнийлгэх нь чухал гэдгийг анхаар. Ууц өвдөг шаланд огт хүрэхгүй. Арагш гэдийж гурвалжин үүсгэхэд бүх булчинг чангална.
Амьсгал авах гарах нь нарийн жаягтай байдаг. Гараараа тулж хэвтэж гэдийхдээ амьсгалаа гаргаад чадах чинээгээр гүн амьсгалан биеэ эвхэнэ. Булчингаа чангалсан үедээ амьсгалаа хэдэн хором түгжинэ. Дараа нь гаргана. Аажим тоогоо нэмсээр 21 удаа давтах болно.
Эдгээр 5 дасгалыг ямар ÷ үед өглөө ба орой тогтмол 10-21 хийж заншвал хөдөлгөөний   хямарлаас   бүрэн   ангижирч   мөнхийн   залуу   байж урт наслах боломжтой.


Ñýäýâ - 4
Óîëëàê.
Óðò íàñëàõàä àíõààðàõ
8-í ç¿éë

Íýã:  Çºâ õóâöàñëàõ:
 Õ¿éòíèé óëèðàëä õºë, õîîëîéãîî äààðóóëàõã¿é áàéõ. Áîãèíî õóâöàñ ºìñ÷ õ¿éñ, ãýäýñ, Ẻ𺺠äààðóóëñíààñ ãýäýñ õîäîîäíèé ºâ÷íººð, Ẻðíèé ºâ÷íººð ºâäºõ íü áèåèéí ýíåðãèéã àëäàãäàëä îðóóëæ ¿ðã¿é áîëãîõ, íàñ áîãèíîñîõ çýðýã ¿ð äàãàâàðòàé. Á¿õ îõèä õºâã¿¿ä èéì ºâ÷òýé áîë÷èõ þì áîë ¿ðã¿éäëýýñ óëñ ¿íäýñòýí ìºõºõ àþóëä ÿã îðíî. Äààðàõ ¿åä õ¿íèé áèåèéí ºâ÷èí ýñýðã¿¿öýõ ÷àäâàð íü 30-60,% áóóðäàã. Îëîí äàõèí äàâòàãäâàë àðõàã ºâ÷èí ¿¿ñãýäýã.

Õî¸ð:   Áîëçîøã¿é àþóë,  àþóë îñëîîñ ñýðãèéëæ ñóðàõ
1.   Ìàøèíä- äàðóóëãàà, õýðýãëýæ ñóðàõ, çàìûí õºäºë㺺íèé ä¿ðìèéã ñàõèõ, áàðèëãûã òåõíèëîãèéí äàãóó áýõ áàò áàðèõ,
2.   Ãàë ò¿éìýð, óñ, ¿åðýýñ ñýðãèéëýõ, ýíý òàëûí ìýäëýãýý äýýøë¿¿ëæ, ººðèé㺺 äàé÷ëàõ ÷àäâàðòàé áàéõ.
3.   Ýð¿¿ë àõóéä ìóóãààð íºëººëºõ îð÷íîîñ ººðèé㺺 çàéëóóëæ òàâ òóõòàé îð÷èíä àìüäðàõ ÷àäâàðòàé áàéõ. Æèøýý íü: Óòàà òîðòîãòîé, àãààðûí áîõèðäîëòîé îð÷íîîñ çàéäóó ýð¿¿ë àãààðò àìüäðàõ, ÷àíàð ìóóòàé õîîë õ¿íñèéã õýðýãëýýíäýý îãò õýðýãëýõã¿é áàéæ çóðøèõ.
4.   Óíòëàãûí áîëîí àìðàëòûí ºðººí人 çóðàãò, áîëîí êîìïüþòåð çýðãèéã áàéðëóóëàõã¿é áàéõ
5.   Àâààð, îñëîîñ ººðèé㺺 ñýðãèéëæ äàäàõ.


Ãóðàâ: ̺íõèéí õºäºë㺺íòýé áàéõ
Õºäºë㺺íèé õîìñäîëûã àðèëãàõ óðò íàñëóóëàõàä íºëººëäºã äàñãàëóóäûã ºäºðò õèéæ õýâøèõ. Äàñãàëóóä õèéõ áèîëîãèéí õýìíýë íü 21 óäàà áàéäàã. Äàñãàëóóäààñ õàìãèéí ÷óõàë íü äàõèí òºðºõ áóþó ìýëìèéã íýýã÷ 5-6 äàñãàë áàéäàã. Ýäãýýð äàñãàë íü õ¿íèé á¿õ áóë÷èí, ¿å ìº÷¿¿äèéã õºäºë㺺íä îðóóëæ ÷àääàã.

ĺðºâ: Ǻâ õîîëîëò áîë óðò íàñëàõûí íýí ÷óõàë ¿íäýñ ìºí.
Ǻâ õîîëîëò ãýäýãò èõ èäýæ õîäîîä ãýäñýý ä¿¿ðãýæ áàéõûí îðîíä áàãà áàãààð äóòóó öàäàí õîîëîõäîî õýðýãëýæ ñóðàõ íü õýðýãöýýã á¿ðýí õàíãàæ ÷àäàõ  õîîë õýðýãëýæ ñóðàõ íü ç¿éòýé. ¯¿íä:
1.   Óóðãèéã á¿ðýí íºõºæ ÷àäàõ
2.   Ýðäýñ¿¿äèéã á¿ðýí íºõºæ ÷àäàõ
3.   Àìèí äýì¿¿äèéã á¿ðýí íºõºæ ÷àäàõ
4.   Õîîëíû õýìæýý íü 250-ãð-ààñ 350 ãð áàéõ áà 4-6 öàãààð õîîë èäýõ, óóõ øèíãýí íü õîíîãò 1ë-1.5ë áàéõ  áà ºã뺺, ºäºð, îðîé õîîëíû îðö áà õýìæýý íü  òîõèðñîí áàéõ íü ÷óõàë
5.   Õîîë íü íàñíû îíöëîãò òîõèðñîí áàéõ 
6.   Ǻâ îðöòîé, çºâ áîëîâñðóóëñàí áàéõ
7.   Áóñàä ìàø îëîí ç¿éëýýñ çºâ õîîëîëò õàìààðíà.

Òàâ Ýíåðãèéã òýíöâýðòýé áàéëãàõ
Áèåèéí ýíåðãèéã òýíöâýðòýé ñàéí áàéëãàñíààð õ¿í ýð¿¿ë, ÷èéðýã, ÿìàð÷ ºâ÷íèéã ýñýðã¿¿ëýæ ÷àääàã. Áèåèéí ýíåðãè íü àëäàãäâàë õ¿íèé ºâ÷èí ýñýðã¿¿öýõ ÷àäâàð àëäàãäàí, ýëäýâ ºâ÷í¿¿ä àìàðõàí òóñäàã áîëíî. Õ¿íèé áèåä ìàø îëîí òºðëèéí õàâäðûí âèðóñ¿¿ä, íÿíãóóä áàéäàã áºãººä õ¿íèé ýíåðãè àëäàãäàõ ¿åä õàâäàðóóä ¿å ìº÷íèé, äîòîîä ø¿¿ðýëèéí áîëîí áóñàä ÿíç á¿ðèéí øàëòãààíò ºâ÷èí ¿¿ñãýõýä äºõºì íü áîëäîã. Õàðèí ýíåðãè òýíöâýðòýé õ¿íèé ººðò íü áàéäàã äîòîîä ìåõàíèçì çºâ ñàéí àæèëëàæ áàéäàã ó÷èð ÿíç á¿ðèéí ºâ÷èí òóñàõã¿é, ýð¿¿ë, ÷èéðýã óðò íàñàëæ ÷àääàã. Õ¿íèé áèåèéí ýíåðãè íü á¿ðýí á¿òýí áàéõ ¿åä õ¿íèé ñ¿íñ á¿ðýí á¿òýí, õèéìîðü ëóíäàà íü ñàéí áàéäàã.
Ýíåðãè íü àëäàãäàõ ¿åä õ¿íèé áèåèéã ìóó ¸ðûí ñ¿íñ áóþó àä, äýâ, ÷ºòãºð ø¿ãëýõ, äàãàõ, òîéðîõ, ýçëýõ, ýçýìäýõ àþóëòàé áàéäàã. Èéì ¿åä ºâ÷èí ñàëàõã¿é, ýñâýë ýëäýâ çóóðàëäàæ áàéäàã. Õ¿íèé ýíåðãè íü îñîë, àâààðü, ãýíýò èõ öóñ àëäàõ, àéõ, çýðýã áèå ãýíýò èõýýð õÿìàð÷ óõààí ñàíààãàà àëäàõ ¿åä àëäàãäàëä îðäîã. ººðººð õýëáýë ýíý ¿åä õ¿íèé ñ¿íñ á¿ðýí áàéäàã áºãººä çàðèìäàà óõààí îðîõäîî ñàðíèæ õàãàñ íü áóöàæ îðîõ ÿâäàë ÷ áàéäàã. Èéì ¿åä ñ¿íñýý áîëîí õèéìîðèî äóóäóóëàõ áîëîí áèåèéí ýíåðãè ñýðãýýõ ýì÷èëãýýã õèéõýä çîâèóðòàé áàéñàí á¿õ ºâ÷èí àðèëíà.


Çóðãàà: ªºðòºº òºñºâ çàðæ ñóðàõ
Òàíû ºðõèéí òºñºâò ººðèéí òàíü óðò íàñëàõ áîëîìæ äàíäàà òóñãàãäàæ áàéõ ¸ñòîé. ªºðººð õýëáýë “ªºðºº ººðòºº ìºí㺠çàðæ ºâ÷íººñ ñýðãèéëæ ñóðâàë ºâ÷èë÷èõººä ýì÷ë¿¿ëýõ òºñ⺺ñ õýä äàõèí õýìíýõ áºãººä, íàñûã ÷èíü òºäèé äàõèí íýìíý” ãýæ îéëãîîðîé. Èéìä òà ººðºº õýä íàñëàõûãàà ººðºº ë øèéäýõ þì áàéíà. Îäîîãîîð îëîíõè îðíû ýðäýìòýä òîãòîîõäîî “Õ¿í 180-200 íàñàëíà” ãýæýý. Äýýðõè ç¿éëèéí çàðèì ñýäýâ¿¿äèéã äàðààãèéí ñóðòàë÷èëãààíä òîâ÷õîí äóðüäàõ áîëíî.

Äîëîî: Ýíåðãè ñýðãýýõ ýì÷èëãýý
Õ¿íèé áèåèéí áàéõ ¸ñòîé ýíåðãèéí õàãàñ íü ¿ã¿é áîëæ ýíåðãèéí àëäàãäàëä îðñíîîñ ýìãýã áàéäàë áóþó õºãøðºëò ¿¿ñäýã.
Îð÷èí ¿åä ÀÍÓ, Ãåðìàíè, Îðîñ, ßïîíû ýðäýìòýä  “ªâ÷ëºëò áîë õºãøðºëò ìºí” ãýæ ¿çäýã áîëñîí. Óðò íàñëàõûí ãîë ¿íäýñ áîë ºâ÷ëºëò áóþó õºãøðºëòººñ ñýðãèéëýõ ÿâäàë þì. Õ¿íèé áèåä ýíý ºâ÷èí ìýäýãäýæ áàéõ þì óó ýñâýë ºâ÷èí ¿¿ñýõýýñ ñýðãèéëýõ ìàø îëîí àðãóóä áàéäàã. ¯¿íèéã áèä ýíåðãè ñýðãýýõ ýì÷èëãýýíèé àðãà ãýäýã. ¯¿íä ìàø îëîí àðãóóä áàéäàã. Îäîîãîîð áèäíèé äºíãºæ çàõ ñýæ¿¿ðýýñ íü õýðýãëýæ áàéãàà àðãóóäûã äóðäúÿ. ¯¿íèéãýý áèä ýíåðãè ñýðãýýõ ýì÷èëãýý ãýæ íýðëýæ áàéíà. ¯¿íä:
1.   Ýíåðãè ñýðãýýõ äàñãàëóóä
2.   Ýíåðãè ñýðãýýõ ñýòãýë çàñëûí àðãóóä ¯¿íä: Ðåêò, áÿñàëãàëóóä ãýõ ìýò.
3.   Ýíåðãè ñýðãýýõ ñàéõàí îð÷èíä ººðèé㺺 îðóóëæ ººðèéíõºº ýíåðãèéí á¿ðõ¿¿ëèéã íºõºí ñýðãýýõ. Ýíý àðãààð ºâ÷èí ýì÷ëýõ òºäèéã¿é ýëäýâ õîðò çóðøèëóóäûí äîíòîé õ¿í ÷ ýì÷ëýãääýã.
4.   Ýíåðãè ñýðãýýõ òóñãàé áèîëîãèéí ýì÷èëãýýí¿¿ä
·        Ýõñèéí óóðãààð ýì÷ëýõ
·        Õ¿íèé ñ¿¿ãýýð, ãàõàéí ñ¿¿ãýýð ýì÷ëýõ
·        Áèî áýëäìýë¿¿äýýð ýì÷ëýõ, áèîëîãèéí ñîíãîìîë àðãóóä áàéäàã.  Æèøýý íü: Õàâðûí äóíä ñàðûí 15-íààñ çóíû äóíä ñàðûí 15-íû õîîðîíä àìüä õàð ÿìààíû öóñ óóõ, ìºí ýíý õóãàöààíû ÿìààíû ìàõ ýìòýé ÷ ãýäýã. ̺í íåéðî-ãóìîðàëüíû àëäàãäàëòàé õ¿ì¿¿ñò íàìðûí äóíä ñàðûí 15-íààñ íàìðûí àäàã ñàðûí 15-íû õîîðîíä øàðãàã÷èíãèéí õàëóóí öóñ 100-150 ãð óóâàë ýìòýé áàéäàã. ̺í ãàìà ãëîáóëèí, ãèñòîãëîáóëèí ãýõ ìýò.
·        ̺í áóñàä ìàø îëîí òºðëèéí ýíåðãè ñýðãýýõ àðãóóäààð ºâ÷íèéã ýì÷èëäýã. Æèøýý íü: Áèîëîãèéí èäýâõèòýé öýã¿¿äèéí áàðèà õèéõ, èäýâõè ñýðãýýõ ¿ã õýëëýã, óíøóóëàõ, ç¿¿ òàâèõ
·        ªºðèéí ýð¿¿ë ýðõòíèé ýíåðãèéã ºâ÷òýé ýðõòýíð¿¿ øèëæ¿¿ëýí ã¿éëãýæ ýì÷ëýõ òóñãàé õè÷ýýëëýõ àðãóóä áàéäàã.
·        Ãàçàð, äýëõèé, àãààð ìàíäàëààñ ýíåðãè ñýðãýýõ ÿíç á¿ðèéí íàðèéí àðãóóä áàéäàã. ßëàíãóÿà ãîë, ìºðºí, äàëàéí óñ íü õ¿íèé ¿éëäýëèéã õàðäàã, áàñ ñîíñäîã. Àãààð ìàíäàë ÷ ÿëãààã¿é, õ¿íèé õèéæ áàéãààã õàðäàã, ¿ãèéã ñîíñäîã. Çàðèì ¿åä ýäãýýð íü õ¿íèé õ¿ñëèéã ÷ áèåë¿¿ëäýã. Èéì æèøýý îëîí áàéäàã. Èéì ó÷èð ýäãýýð íü ýíåðãýý íºõºõººð ñàíàë õ¿ñýëòèéã ÷èí õ¿ñëýýñýý ãóéæ ãàðàà òîñîí õ¿ëýýæ àâäàã. Õ¿í á¿ð ýíý òàëààð ìýäëýãòýé áàéæ, óóë óñ, àãààðàà õàéðëàí äýýäýëæ áàéëãàâàë áèäýíä ñàéí ýíåðãýý èëãýýæ, áèä ýð¿¿ë ñàðóóë ýíõ òóíõ áàéõ áîëíî. Õýðâýý òýãýæ ýñ ÷àäâààñ  áèäíèéã ýðò, îðîé õýçýý íýãýí öàãò øèéòãýõ áîëíî. ̺í ýëñ ÷ äóó äóóëàí õóéëàð÷, õ¿íèéã áèøð¿¿ëýõ òºäèéã¿é ýì÷ëýõ óâèäàñ áàéäàã. Ýëñýíä íàðíû ýíåðãè øèíãýäýã. ̺í îëîí ýðäýñ ìåíåðàëëóóäûã íàéðëàãàíäàà àãóóëñàí áàéäàã òóë ýëñýí øàðëàãà, ýëñýí âàíèíä îðîõ íü ýì÷èëãýýíèé èõ à÷ õîëáîãäîëòîé. ̺í óñ, ðàøààí, áóëàã, øàâàð íü ìàø îëîí ºâ÷íèéã ýì÷ëýõ, óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõ àãóó èõ óâèäàñòàé. Ãàçàð äýëõèéä óðãàñàí àðèóí äàãøèí õºðñíèé ºâñ, óðãàìàë, ¿ð æèìñ, íü ýì÷èëãýýíèé òºäèéã¿é õîîë õ¿íñíèé àðâèí èõ íººö áèëýý. Ýä á¿õýíä áèä ø¿òýí õýðýãëýõ õýðýãöýýã ºðãºòãºõ íü íýí ÷óõàë  áèëýý.





Íàéì: БИОЭНЕРГИЭР ЭРҮҮЛЖИХ

1 .Биеэр энерги гүйлгэх

Хүний бие нь энергийн урсгал нэвт хэрсэн, хамгаалах энергийн бүрхүүлээр хүрээлэгдсэн байдаг бºгөөд аливаа өвчин хүний дотор болон гаднын энергийн урсгал хямарсантай холбоотой гэж үзэх боллоо.
Биеийн энэхүү энергид нэмж биоэнергийг дээд тэнгэрээс авч болох ажээ. Үүний тулд алгаа дээш харуулан Бурхан тэнгэрээс энерги гуйн залбирвал зохино. Үүнийг туршиж үзсэн хүмүүс гар халуун оргиж, ирвэгнэж байна гэцгээх юм. Бүр их мэдрэмтгий хүмүүс алганаас дулаан энерги гараар дамжин бөөр, элэг, үе мөч гэх ìýò өвчтэй эрхтэнд орохыг мэдэрдэг ажээ.
Хүсэгч хүн бүр ºглөө, оройд ийм аргаар 15 минут энерги биедээ "хурааж" болно.
Хүний эрүүл мэнд, түүнийг хамгаалах бүрхүүл хүний oþóí ухаантай холбоотой. Иймд өвчнөө эдгээхийн тулд ººрийнхºº îþóí ухааныг боловсронгуй болгох хэрэгтэй.
Энергийн урсгал гарч байгаа гарыг энерги илгээгч ãàð энергийн урсгал орж байгаа гарыг энерги тосогч гар хэмээн нэрлан биед энерги хэрхэн гүйлгэх (шахах)-ийг одоо сонирхоцгооё. Îþóí санаагаараа ямарч командыг гартаа өгч болно. "Бодол саíàà áîë үйлдэл" хэмээн экстрасенс (гоц мэдрэмжтэн)-үүд ярьдаг юм áèëýý. Энергýэр эрүүлжүүлэх энэхүү эмчилгээг 16 наснаас дээш нàñíû хүмүүс хийвэл зохимжтой. Энергийн сувгаар энерги гүйлгэхäýý ºäºð бүр хийж 2-3 cap үргэлжлүүлбэл зүйтэй. Эхлээд 1 -2 минут äàðàà íü 5 минут хүртэл энерги гүйлгэх хэрэгтэй.

Энерги гүйлгэх нэгдэх арга
(Зураг 1, а)

Гараа өмнºº барьж залбирна. Баруун гараас зүүн ãàððóó энергийн урсгал гүйж байна гэж төсººлººрэй.Тэрхүү эíåðãè àëãàíààñ
    > сарвуу  >  бугалга  > мºр  >  хүзүүний  > 7-í íóðóó (Толгойгоо бөхийлгºхөд хүзүүний туñ газар товойж ìýäðýãäíý)  мºр   >   бугалга
    > сарвуу   >  алга гэсэн дарааллаар áàðóóíààñ  ç¿¿í тийш гүйлээ гэж төсөөл. Ãарын сарвууг хүчтэй тэниéëãýõã¿éãýýð алгаа бага зэрэг холдуул.
Тэгээд бодол санаагаараа энерги урñгалыг т¿ргэтгэж, удаашруул. Энерги гүйлгэх нь хэц¿¿ санагдвал дээр дурдсан тойргоор (өºрºөр хэлбэл баруун гàðаас эхлээд зүүн гар хүртэл) жижигхэн шарик (бºмбөг) гүйж байн, гэж бодолдоо төсөөëөөд сургуулилах хэрэгтэй. Энерги илгээгч ãар х¿йтэн оргиж, энерги тосогч гар бүлээсэх ёстой. Ингэж энерги - гүйлгэх нь сэрээ булчирхай, бамбай булчирхайн идэвхийг сайжруулж, дархлааг нэмэгдүүлнэ.

Энерги гүйлгэх хоёрдахь арга
 (Зураг 1, б)

Энерги илгэýгч гарыг ахар сү¿лд тавина. Ингэхдээ долоовор болон дунд хуруу хошногîны хавьд таарч байх ёстой. Энерги тосогч гарыг хүзүүний 7-р íóãàëàì дээр тавина. Бодол санаагаараа ахар сүүлнээс эхлэн энергийг нуруугаар дамжуулан гүйлгэж энерги тосогч гарт аваачна. Тосогч гарнаас энерги дахин гүйж мөр, бугалгаар цамжин энерги илгээгч гарт очиж нэг эргэлт болно. Урвуу дарааллаар ýíергийг гүйлгэж болохг¿й.
Хэрэв та энерги гүйлгэж байхад баруун, зүүн тийшээ ганхаад л элбэл энерги г¿йлгэхээ зогñоогоорой. Хэрэв урагшаа, хойшоо ãàíхвал энергýэ ¿ргэлжлүүлэн гүйлгэж болно.
Энý эмчилгээ нь нурууг энергийн "бºглºө"-нөºс салгана. Ýõëээд нурууны хавьд ирвэгнэж, халуун оргиж, өвдөж болно. Энý íü ýíергийн "бºглºө"-нөөс болж байгаа юм."Бөглөө" үг¿й болохоор íóðóó сэрү¿ татна, 3-4 удаагийí эмчèлгээний дараа ºвдºлт нэмэгдэж ìàãàäã¿é. Эмчилгээг үргэлжлүүлэхэд з¿гээр болно. Хэрэв өвдºлт бүр íýìýãäâýë 1-2 өдºр завсарлах хэрэãòэй.

Ýíерги гүйлгэх гуравдахь арга
                                             (Зураг 1, в)

Энерги илгээгч гарыг эñрэг хөлийнхºө тавхай дээр тавина. Ýíåðãèéí урñгалыг алганаас тавхайд гүйлгэж, тэндээсээ хөлөөр äàìæóóëàí ахар сүүл хүргэж, улмаар цааш нуруугаар өгñүүлж, õ¿ç¿¿íèé 7-р нуруу хүргэнэ. Тэндээс мөрөөр дамжуулан энерги èëãýýã÷ ãàðò ирүүлнэ. Энэхүү урñгалыг зогñоогоод эñрэг чиглэлээр ýíåðãè ã¿éëãýæ эхэлбэл зохино. Өөрөөр хэлбэл хºл, гараа сольж, ýíåðãèéã ã¿éëãýæ эхэлнэ. Энергийн урñгалыг ахар сүүлнээс доош õºëººð äàìæóóëàí тавхайд хүргээд, энерги тосогч гарын алганд àâàà÷èæ òýíäýýñ  гараар өгñ¿¿лэн хүзүүний 7-р нуруу хүргээд нурууг äàãóóëàí ахар сүүлд аваачина. Өвчин хууч хөдөлбөл энерги ã¿éëãýõèéã 1-2 ºдºр зогñоох хэрэгòэй.





Энерги гүйлгэх дөрөвдэх арга
(Зураг 1, г)
Энерги илгээгч гарын долоовор болоí дунд хурууг ахар сүүл юмуу хошного хавьд тавина. Энерги тосогч гарыã зулай дээр тавина. Бодол санаагаараа энергийн урсгалыг энерги илгээгч гараас энерги тосогч rap pyy гүйлгэнэ. Хэрэв òа урагш хойш дайвж байвал бүхнийг зºв хийжээ гэж бодоорой. Хэрэв барууí, зүүн тийш дайвж эхэлбэл энерги гүйлгэхийг даруй зогсоовол зохино. Энерги гүйлгэх эхний үед нурууны дагуу хорсч болох юм. Дараа нь нурууны хууч хөдºлж мэднэ. Хэрэв нурууны багана цэвэршиж байгаа бол нуруу аятайхан сэрүү татíа.

Энерги гүйлгэх таâ дахь арга
(Зураг 1, д)

Завилах маягòай сууна. Гарын алгаа тавхай дээр тавина. Ахар сүүлнээс эхэлж, энергийг нуруу дагуулан гүйлгээд хүзүүний 7-р нуруу хүргэнэ. Тэндээсээ гар руу, дараа нь тавхай руу гүйлгэж, хºлөөр дамжуулан ахар сүүл хүргэнэ. Ахар сүүлнээс энергийн урсгалыг нºгөº тийш нь тухайлбал тавхай, гар, хүзүүний 7-р нуруу, ахар сүүл хүртэл гүйлгэнэ. Энергийг иймэрхүү маягаар гүйлгэж сураад нөгөө тал руу гүйлгэж сураарай. Ингэж энерги гүйлгэх нь бүх эрхтэнд нºлөөлдºг учраас ихээхэн үр нөлºөтэй. Настай хүмүүс завилж суух нь төвөãòэй байж мэдэх тул 30 хүртэл насны х¿мүүсиéг ингэж суухыг зөвлºж байна.




Энерги гүйлгэх зургаадахь арга
 (зураг 1, е)

Нэг гараа ахар сүүл дээр, нөгºº гараа хэвлийн доод талд тавина. Энергийг хэвлийгээс ахар сүүл рүү нэвт гүéлгэвэл зохино. Энý бол өтгөн (баас) хаталтыг эмчлэх биоэнергийн арга болой.

Энерги гүйлгэх долоодахь аpãa

Тухтай сууж, биеэ сул байлгаíа. Энерги тосогч гарын алгыг дээш, энерги илгээгч гарын алгыг доош харуулна. Нүдээ анина. Энерги тосогч гарын алганд гаднаас энерги татаж буй сэрýë бий болгоно. Тэрхүү энерги нь тосогч гарын алганд ороод цааш гүйж, бугàлга, мөр, хүзүүний 7-р нуруунд хүрч, тэндээсээ нуруу даган дооø гүйж ахар сүүл хүрээд ахин нуруу даган дээш өгсºн гүйж, дараа íü доош унжсан гар хүрнэ.         
Энерги нь илгээгч гарын алга, хуруугаар дамжин газар руу "урсаж" орох болно. Ингэж энерги гүйлгэхэд нуруу бүлээсч, долгион маягийн хөдºлгºөн бий болно. Хэрэв дасгалыг зºв хийх юм бол ахар сүүл бүлээсч, лугшина.
Энерги гүйлгэх нэгдэх аргаар 3-4 доëîî хоног хичээллээрэй. Дараа нь энерги гүйлгэх аргыг нэг нэгээр нь цувуулан нэмж, туñ бүрийг 3-4 долоо хоногоор хичээллээрэй.
Энерги гүйлгэх нэгдэх аргаас бусад бүх арга зүрхний өвчтэй хүнд цээртэй гэдгийг анхаарвал зохино. Соронзон шуурга шуурч буй үед боëîí сарын тэмдэг ирж буй үед энерги гүйлгэх дасгалыг хийж болîõг¿й.
Эöэст нь хэлэхэд энерги гүйлгэх бүх аргыг туршиж үзээд өөртөө тохирохыг сонговол илүү зохимжтой байх болно. (Çóðàã 1)












2. Хүрдээр энерги г¿йлгэх

Хүрд хэмээх  нь хүний энерги төвлөрч, лугшиж, эргэлдэж байдаг төвүүд юм. Хүний бие дэх хүрдний байрлал гол төлөв аль нэг мэдрэлийн сүлжээ юмуу төвтэй таардаг байна. Үндсэнд нь авч үзвэл нурууны баганын дагуу байрлана. (Зураг 2)

Үндсэн долоон хүрдийг танд толилуулъя.
Хүрд бүр ººрийн горимоор лугших боловч зүрхний хэмнэлтэй адил байхыг хичээдэг ажээ.
1. Манипура - Наран сүлжээнд байрлана. Энергийн тогтолцоог удирдах үүрэгтэй. Түүнийг шар өнгийн лянхуа хэмээí төсөºлнө.
2.Свадхистана - Нууцын эрхтэний туñ газар оршино, Энергийн дотоод эх үүсвэр (генератор)-ийн үүрэг гүйцэтгэнэ. Улааí өнгийн лянхуа гэж төсөөлнө.
З.Муладха - Ахар сүүл хавьд оршино. Энергè хуримтлуулагчийн үүрэг гүйцэтгэнэ. Нууцын эрхтэн (бэлэг эрхтýí) болон гадаад эх үүсвэрээс энерги хуримтлуулна.
Хар хүрэн өнгийн лянхуа гэж төсөөлнө.
4.Анахата - Зүрхний туñ газар оршино. Бусад бух хүрдèéí хэмнэлийг удирдана. Цэнхэр өнгийн лянхуа гэж төсөөлөгдөх болоí цайвар ногоонд шилжинэ.
5.Вишудха - Хоолой, сэрээ булчирхай, бамбай булчирхай хавьд оршино. Б¿х дотоод шүүрлийн тогтолцооны төлөв байдлыã хариуцах үүрэгтэй. Гүн хөх өнгийн лянхуа хэмээн төсөөлнө.
6.Аджна ("гуравдахь мэлмий") - Хөмсөгний хооронд энэтхэã хүүхнүүдийн духан дээрээ тавьдаг мэнгэний туñ газар оршино. Бoдoë санааг дамжуулах, хүлээн авах, юм нэвт харах үүрэгт оролцоно. Ягааí өнгийн лянхуа гэж төсөөлнө.
7.Сахисрара (цагаан лянхуа) - Толгойн оройд зулайд оршино. Сансартай холбох үүрэгтэй. Мөнгөлөг цагаан лянхуа гэж төсөөлнө.

Хүрдээр биоэнерги г¿йлгэх аргууд

 1. Энерги илгээгч гарыг ахар сүүлэн дээр, энерги тосогч гарыг зулай дээр тавьж нэгэн зэрэг муладха, сахисрара хүрдээр буюу 2 хүрдээр энерги гүйлгэнэ. Ингэхдээ бодол санаагаараа энергийг нуруугаа дагуулан ºгсүүлнэ. Энерги нуруу дагаж өгсөх ¿ед нуруу бүлээí оргиж, ирâэгíэнэ. Бие урагшаа хойшоо бага зэрэг хөдөлнө.
2. Энерги илгээгч гарыг бүсэлхий дээр, энерги тосогч гарыг умдаг дээр тавина. Свадхистанаар дамжуулан илгээгч гараас тосогч гар руу энергийг гүйлгэнэ. Энý ¿ед энерги тосогч гар бүлээн оргиж, áиеэс түлхэгдэх нь мэдрэгдэнэ.
3. Энерги илгээгч гарыг бүсэлхий дээр, энерги тосогч гарыг íаран сүлжээн (манипура) дээр тавина. Энергийг бодол санаагаараа ýíepãè илгээгч гараас энерги тосогч гар руу илгээнэ.
4.Анахат (зүрх) хүрдээр энерги г¿йлгэх нь 4 ¿е шаттай байна. Ýнерги илгээгч гарыг нуруун дээр далны хооронд, харин энерги òîсогч гарыг эхлээд мээмний хооронд, дараа нь баруун мээмний òîëãîé дээр, дараа нь зүүн мээмний толгой дээр дараа нь мээмний õîоронд тавина.
5. Хоолойн хүрдээр энерги гүйлгэхдээ энерги илгээгч гарыг õ¿з¿¿ний 7-р нуруун дээр, энерги тосогч гарыг хоолой дээр тавина. Áодол санаагаар энергийг илгээгч гараас тосогч гар руу äàìæóóëíà.

Гидролизат плаценты

Нэр: Гидролизат плаценты /Эхэсийн бэлдмэл/ Îð÷èí ¿åä áèåèéí ýíåðãèéã ñýðãýýõ ãîë ýì÷èëãýýíä õýðýãëýæ áàéíà.

Найрлага: Өндºр идэвхт пептид, амин дэм, мукополисахарид, гиалуроновый болон нуклеéны хүчил, микроэлементүүд.

Хэрэглээний үзүүлэлт: Үрэвслийн эсрэг, шимэх, нөхөн сэргээх, хөөх, эрүүлжүүлэх, дархлааг саéжруулах, бодисын солилцоог хэвийн болгох, эд, эсийг нөхөн төлжүүлэх, хавдар, халдварыг эсэргүүцэх, гэмтсэн эд эсийг сэргээж, цусны эргэлтийг саéжруулах, бие, организмд харш хорт, илүүдэл бүхнийг цэвэрлэх, аливаа эм, эмэн буñ эмчилгээниé суурь болох талд гайхалтай үр дүнг үзүүлнэ.

Хэрэглэх заалт:
- Харшлын эсрэг, дархлааг саéжруулах
- Ýмэгтэйчүүдийн өвчин / киста, эрозия, миома, инфекция матки г.м./
- Óрологийн өвчин / цистит, бөөр, түрүү булчирхай, аденома г.м. /
- Ýлэг, цөсний өвчин / гепатит, церроз, холецистит /
- Àмьñгалын замын өвчнүүд / бронхит, астма, туберкулез г.м. /
- Çүрх судасны системийн өвчнүүд / инсульт, инфакт, судасны бүдүүрэлт, даралт ихсэх г.м. /, захын судасны цусны эргэлтийн алдагдал болон зүрхний цусан хангамж дутагдлын өвчин,
- Ìэдрэлийн системийн өвчн¿¿д / ядаргаа, хүзүүний үений, паралич, неврит, радикулит, эпилепсия г.м /
- Ýндокрин - гормоны өөрчлөлт, чихрийн шижин хоол боловñруулах системийн ºâчнүүд / ходоод, 12 нугалаа гэдэсний шархлаа, ходоодны үрэвсэл, шамбарам, дисбактериоз г.м./
- Õамар, хоолойн булчирхайн өвчнүүд / ангина, гайморит, ларингит, отит г.м./, 
- Àрьсны өвчин / нейродермит, экзем, псориаз, мөөгөнцөр, идээт үрэвсэл, хагарал, г.м. /
- ¯е мөчний өвчнүүд / артрит, артроз, г.м./
- Íүдний өвчнүүд / коньюктивит, глауком, катаракт г.м./
- Áусад / үс халцрах, витамины дутагдал, ханиад, герпес, шарх, түлэгдэл, нойргүйдэл, ядаргаа, бие сулрах, г.м өвчин, эмгэгийн үед хэрэглэнэ.

Хэрэглэх заавар: Өдөрт 2 удаа хоол, ундны өмнө хамарт 2 дусал, хэлний дор 3-5 дусал, нүдэнд 1дуслаар хэрэглэнэ. Курс нь 2.5 - 3 cap. Жилийн хугацаанд 2 - 3 курс давтагдана.
Хүүхэд насны ялгаврыг харгалзан өдөрт дараахи дозоор хэрэглэнэ.
Үүнд:  1 нас хүртэл 1 дусал,
1 - 5 нас хүртэл 1- 2 дусал,
6-10 нас хүртэл 2- 3 дусал,
11-14 нас хүртэл 3- 4 дусал,
14-наснаас дээш 5 дусал.

Хадгалах заавар: Хадгалах хугацаа 12 cap. Онгойлгосноос хойш 1 cap, õàðàíõóé, ñýð¿¿í îð÷èíä õàäãàëíà.

Àíõààðàõ: Õýðýãëýæ áàéõ ¿åä õ¿íèé áèåä ¿¿ñ÷ áàéãàà ìýäýãäýýã¿é áîëîí ìýäýãäñýí á¿õ ºâ÷íèéã õºäºëãºíº. Çàðèì õ¿íä 20-30 õîíîã ºâ÷èí õºäºëãºõ òîõèîëäîë áàéäàã. Îðîñò ýõñèéã îíîøëóóð÷ ãýæ íýðëýñýí áàéäàã. ßëàíãóÿà àðõàã ºâ÷íèé ¿åä ýä ýñ, õîëáîîã ýä, ìºãººðñíèé îëîí æèëèéí óäààí õóãàöààíä ¿¿ññýí ýìãýã íü íèëýýä óäààí õóãàöààíû äàðàà ýð¿¿ë ýäýýð íºõºí òºëæäºã. Ýì÷èëãýýíèé äàðàà ýä ýñèéí íºõºí òºëæèëòºä íºëººëºõ, öóñíû ýðãýëòèéã ñàéæðóóëàõàä çîõèõ äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ íü ýäãýðýëòýä èõ ÷óõàë. ¯¿íä: äóëààí, á¿ëýýí áàéëãàõ, øàâàð, èëëýã ýì÷èëãýý ãýõ ìýò.

Ýì÷èëãýýíèé ¿åýñ áîëîí äàðàà íü äîîðõè ººð÷ëºëò¿¿ä ãàð÷ ýõëýíý.     
1.   ªâ÷èí õºäºëæ áàéñíàà ààæèì ààæìààð á¿ðýí àðèëäàã                                                      
2.   Õîîë èäýõ äóð íýìýãääýã.
3.   Íîéð èõýñäýã.
4.   Ãàäàãø ÿëãàðàëòóóä èõýñíý. ¯¿íä: Õºëðºõ, îéðõîí øýýõ, ºòãºí ºäºð á¿ð ãàðäàã áîëîõ, í¿äíýýñ íóóõ, õàìðààñ íóñ, öýðòýé õàíèàõ, äîîøîî ñàëèà ãàðàõ ãýõ ìýò. Ýíý áîë áèåýñ ýìãýã ýñèéí ¿ëäýãäýëèéã á¿ðýí ãàäàãøëóóëæ áàéãàà ¿çýãäýë þì.
5.   Áèå õºíãºð÷, çàëóóæèæ, í¿¿ð, ãàð, áèåèéí àðüñ 纺ëºí óÿí õàòàí áîëæ ºí㺠øàâõàà îðíî.
6.   Õ¿íèé áèåèéí ýíåðãè ñýðãýæ ºâ÷íººñ ñýðãèéëýõ ÷àíàð íü èäýâõèæäýã. ªâäñºí ÷ õºíãºí ºâääºã áîëíî.
7.   Ýëäýâ õàðøëóóä àðèëæ, àðòåðèéí äàðàëò áàãàñ÷ ñóäàñ 纺ëºð÷, òîëãîé ºâäºëò áîëîí ººðò áàéäàã áàéñàí çîâèóðóóä á¿ðýí àðèëäàã. ßëàíãóÿà áóë÷èðõàéëàã ýðõòýí¿¿äèéí ººð÷ëºëò íü áîãèíî õóãàöààíä àðèëäàã. Õàðèí ç¿ðõ ñóäàñ, ¿å ìº÷, õîëáîã÷ ýäèéí ººð÷ëºëò íü 2-3 æèë äàðààëàí ýì÷èëãýý õèéëãýñíèé äàðàà á¿ðýí ýð¿¿ëæèõ áîëîìæòîé.
8.   Ýì÷èëãýýíèé ÿâöàä áîëîí äàðàà íü 3 ñàðûí  õóãàöààíä ÿã òºðñºí íÿëõ áèåòýé õ¿í øèã áîëíî. Èéìä òºðñºí õ¿í øèã ãàì áàðèíà. Õ¿éòýí óñ, õ¿éòýíä äàðóóëàõ, ñýð¿¿íä ñàëõè öîõèóëàõ, õºëä¿¿, õ¿éòýí ç¿éë áàðèõ, óóõ, èäýõýýñ àëü áîëîõîîð áîëãîîìæëîõ íü ç¿ãýýð. Õàðèí õºäºëãººí¿¿äèéã õÿçãààðëàõã¿é.





Ñýäýâ - 5
Õîîëíû õîìîñäîëîîñ
ñýðãèéëýõ òóõàé

    Õîîëíû õîìîñäîëîîñ ñýðãèéëýõ ãýäýã áîë ÷àíàñàí õàéðñàí ìàõ ãóðèëààð ãýäñýý õýò ä¿¿ðãýõèéí íýð áèøýý. Ǻâõºí õ¿íèé ýä ýñèéí ºñºëò, õºãæèëò, á¿ðýí á¿òýí áàéäëûã õàíãàæ áàéõ 60 ýðäýñ¿¿ä, 16 àìèí äýì¿¿ä, 12 óóðàã, í¿¿ðñ õ¿÷èë çýðýã ÷óõàë îðöóóä íü õîíîãò õýðýãëýõ õîîë õ¿íñýíä õ¿ðýëöýýòýé áàéõ øààðäëàãàòàé. Õýðâýý õîíîãò èäýæ áàéãàà õîîë õ¿íñíèé íàéðëàãàíä ýäãýýð ýðäýñ, ìåíåðàëóóä, äàâñíóóä, óóðàã, í¿¿ðñ óñ, àìèí äýì¿¿ä õ¿ðýëöýýã¿é áàéãàà ¿åä íýìýãäýë õ¿íñèéã õýðýãëýõ íü õàìãèéí òîõèðîìæòîé.
Êàëüöè: - áîë õ¿íñíèé õàìãèéí òýðã¿¿í õýðýãöýýíèé ýðäýñ ìºí. ßìàð ÷ îëîí íàéðëàãàò àìèí äýìèéí õîëüöîíä êàëüöèéí õîíîãèéí õýìæýý á¿ðýí îðæ ÷àääàãã¿é. Õ¿í õîíîãò õýðýãëýõ êàëüöè íü íàñíû îíöëîãîîñ õàìààð÷ ººð ººð áàéäàã. Õàìãèéí ãîë íü áàéãàëèéí êàëüöèéã õîîë õ¿íñýíäýý ºäºð äóòàì õýðýãëýõ íü ÷óõàë. Æèøýý íü: ¯õðèéí ñ¿¿ òàðàã, ýýäýì, ààðö, òàõèàíû ÷ºìºãíèé áóëóó, äýãäýýõýéíû ÿñ, ºíäºãíèé õàëüñ áîëîí õ¿íñíèé íîãîîíóóäûí íàéðëàãàíä èõ áàéäàã.
25 íàñ õ¿ðòýë íàñíûõàíä ÿñíû ºñºëò ÿâàãäàæ áàéäàã ó÷èð õîíîãò 1200 ìã êàëüöèéã õ¿íñýýðýý àâ÷ áàéõ íü ç¿éòýé. 25-35 íàñàíä 800ìã, 35-ààñ äýýø íàñíûõàí 1000ìã-èéã òóñ òóñ àâ÷ áàéâàë ÿñ á¿ðýí á¿òýí áàéäëàà õàäãàëæ ÷àäíà. Õàðèí æèðýìñýí áà õºõ¿¿ë õ¿¿õýäòýé ¿åä 1200-1300 ìã –èéã õýðýãëýíý. Õýðýâ õîîë õ¿íñíèé êàëüö äóòâàë ÿñíû ºñºëò õºãæèëò ººð÷ëºãäºæ õºë ìàéãà, áîëîõ, ÿñíû ýñ¿¿ä ñèéðýãæèí óÿí áîëæ ìóðóéõ,  ÿñ óðãàõ, á¿ðõ¿¿ë íü õ¿ðòýë ººð÷ëºëòºíä îðäîã. Ýíý ¿åä èõ ºâääºã áîëíî. Èéì øèíæ èëýðâýë õîîëíûõîî êàëüöèéã õîíîãò 1500 ìã áîëãîí õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Êàëüöè äóòàãäëààñ 147 ºâ÷èí èëýðíý. ¯¿íä: Óóðòàé áîëîõ, õóìñ õýâðýãøèõ, àðüñààð òóóðàõ, íîéð ìóóäàõ, öóñíû äàðàëò èõäýõ, óóö íóðóóãààð ºâäºõ ýñâýë æààõàí äàðàãäàõ ¿åä õºë, ãàð áàäàéðàõ, ìýäýýã¿é áîëîõ, íèëýýä äààìæèðâàë òîì ¿åí¿¿ä ºâääºã áîëíî. ̺í çàëõóó õ¿ðýõ, ç¿ðõ ¿å ¿å öîõèëîõ, õ¿¿õäèéí ºñºëò çîãñîõ, áóéë ºâäºõ, ø¿ä ¿éðýõ çýðýã îëîí øèíæ¿¿ä èëýðíý.
Êàëüöèéí äóòàãäàë íü ÿñíû á¿òöýä ººð÷ëºëò ¿¿ñãýäýã ó÷èð ýì÷ëýõýä ìàø õ¿íä, õýö¿¿, èõ óðò õóãàöàà çàðöóóëàãääàã. Èéìä ñýðãèéëýõ íü ë õàìãèéí ÷óõàë þì. Çàðèì ýðäýìòýä êàëüöèéí äóòàãäàëààñ ÷ºìºã ÿñ àìàðõàí õóãàðäàã áîëîõîîñ ãàäíà á¿ä¿¿í ãýäýñ, íîéð áóë÷èðõàéí ºâ÷í¿¿ä, õîðò õàâäàð òóñäàã áîëîõûã òîãòîîñîí áàéíà. Åð íü êàëüö äóòàãäàõàä 127 òºðëèéí ºâ÷èí ¿¿ñíý.
ßëàíãóÿà õóìñ õýâðýãøèæ ýõýëáýë íýí äàðóé êàëüöèéã íýìæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé. Åð íü õºäºë㺺í áàãàòàé, õýâòýðò áàéäàã, óóðëàìòãàé, àìàðõàí ñóëüääàã, ÿíç á¿ðèéí ºâ÷íººð àìàðõàí ºâääºã, èõ àìàðõàí õºëðºìòãèé, íóñ öýð èõ ÿëãàðóóëäàã, ñàóíä èõ îéðõîí îðäîã, íîéð ìóóòàé, àìàðõàí ñýðäýã çýðýã òîõèîëäîë íü êàëüöèéí äóòàãäàëä îðæ áóéí àíõíû øèíæ þì. Èéìä õ¿íñíèéõýý êàëüöèéí õýðýãëýýã àðàé èõýñãýæ õýðýãëýõ íü ç¿éòýé.

    Íàòðè: Áàéãàëä õîîëíû äàâñ ìàÿãòàé áàéäàã. Õ¿íèé áèåèéí ýñèéí øèíãýíä óñûã ººðòºº òàòàæ áàéäàã. Èéìä íàòðè äóòàãäâàë ýñ íü õîð÷èéæ, óñ äóòàãäàí øèíãýí àëäàãäàõ àþóëòàé. Õàðèí íàòðè èõýäâýë ýñèéí äîòîðõè óñ íü èõñýæ õàâàãíàõ àþóëòàé. Îëîí ñóóëãàõ, øýýëãýõ ¿åä íàòðè äóòàãäàíà.

    Êàëè: Ýñèéí öºìèéí äîòîðõè óñíû ñîëèëöîîã íàòðèòàé õàðèëöàí ø¿òýëöýýíòýé çîõèöóóëæ áàéäàã. ̺í ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí ôèáðèë øèðõýãò àãøèõ ¿éë÷èëãýýíä ãîë ¿¿ðýãòýé. Èíãýñíýýð ç¿ðõ, òàðõè, ìýäðýëèéí øèðõýãèéí ýñèéí ¿éë àæèëëàãààíä íºëººëíº.

    Èîä: Èîäûã äîòîîä ø¿¿ðëèéí áóë÷èðõàéíóóäûí /äèðèæåð/ çîõèöóóëàí óäèðääàã÷ ãýäýã. Èíãýñíýýðýý õ¿íèé óóðàã, ººõ òîñ, í¿¿ðñ õ¿÷èëèéí áîäèñûí ñîëèëöîîã çîõèöóóëíà. ̺í òàðõèíû, ìýäðýëèéí, áýëãèéí, ñ¿¿íèé, ºñºëòèéí, õ¿¿õäèéí á¿õ òàëûí õºãæèëòèéí áóë÷èðõàéíóóäûí ¿éë àæèëëàãààã èäâýõæ¿¿ëíý. ̺í õ¿íèé ºíãº, æàâõààã èëòãýíý. Èîä äóòàãäâàë ºñºëò çîãñîõ, ç¿ðõ, òàðõè, ìýäðýëèéí ¿éë àæèëëàãàà äîãîëäîæ õ¿íä ºâ÷òýé áàéäàëä îðîõ áà áîäèñûí ñîëèëöîîíä ººð÷ëºëò îðæ, õýò òàðãàëàëò ÿâàãäàíà.
Äýëõèéí 153 îðîíä èîä äóòàãäàëûí óëìààñ ºâ÷èí èëýð÷ áàéíà. Èîä äóòàãäñàí ¿åä óóðòàé, ÿäðàìõàé, õºäºëìºðèéí ÷àäâàðã¿é, ç¿ðõ ºâääºã, õîîëîíä äóðã¿é, ñóäàñ õàãàðàìõàé, öóñ áàãàäàæ, ºâ÷èí õ¿ðýìòãèé áîëæ, ÿñ, ¿å ìº÷íèé ºâ÷èí, íóðóóíèé ºâ÷í¿¿ä èëýð÷, óóøèã ãóóðñàí õîîëîéí àðõàã ºâ÷í¿¿ä ñàëàõã¿é, õàíèàä õ¿ðýìòãèé, ñàðûí òýìäýã õÿìàð÷, ¿ðã¿éäýë, õºõ ºâäºõ, çýðýã ìàø îëîí ºâ÷í¿¿ä ¿¿ñäýã. Õ¿í õîíîãò 100-200 ãð äàëàéí áàéöàà èäâýë èîä íºõºãäºíº.

    Ìàíãè: Ãîë íü õ¿íèé ÿñûã áýõæ¿¿ëíý. Óóðãèéí ñîëèëöîîíä ãîë ¿¿ðýã ã¿éöýòãýíý. Ç¿ðõíèé áóë÷èíä òýæýýë áîëíî. Öóñíû äàðàëòûã çîõèöóóëíà. Òîëãîéí ºâäºëò íàìäààíà. Øàð áóóðöàãò ìàíãè áîëîí òºìºð, öèíê, çýñ èõýýð áàéäàã.

    Ôîñôîð: Õ¿íèé ÿñíû á¿òöýä îðîëöîíî. Êàëüöèéí òóñëàã÷ ãýæ ¿çäýã. Ôîñôîð íü áîäèñûí ñîëèëöîîíä õèìèéí óðâàëóóä ÿâàãäàõàä îðîëöäîã. Óóðãèéí ñîëèëöîîíä áàñ îðîëöîíî.

     Çýñ: Öóñ á¿òýýõýä îðîëöîíî. ¯å ìº÷íèé áîëîí ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí øèðõýãò òýæýýë áîëäîã. Ãàíö çýñèéí äóòàãäàëààñ ç¿ðõ çîãñîæ íàñ áàðñàí òîõèîëäîë áàéäàã. Òºìºðèéã öóñ á¿òýýõýä õóâèðãàõ óðâàëä íü îðîëöîíî. Õîîë áîëîâñðóóëàõ ôåðìåíò / ø¿¿ðýë /-òýé õîëáîãäîí òýäãýýðèéí ¿éë àæèëëàãààã èäýâõèæ¿¿ëíý. ̺í ýëàñòèí, êîëëàãåí óóðàã ¿¿ñýõýä ÷óõàë  íºëºº ¿ç¿¿ëíý. Êîëëàãåí íü ñóäàñ áà àðüñíû óÿí õàòàí ÷àíàðûã ñàéæðóóëíà. ßñíû óóðãèéí áîëîí ¿åíèé á¿ðõ¿¿ëèéí êîëëàãåíèéã íºõºí òºëæèõºä îðîëöîíî. Çýñ äóòàãäâàë êîëëàãåí äóòàæ ÿñ, ñóäàñíû óÿí ÷àíàð íü àëäàãäàí, àðüñ ñóëàð÷ àòèðíà. ̺í çýñ äóòàãäàõàä ¿ñ íü çàëóóãààðàà öàãààí áîëäîã. Ìºí ¿ð÷èëýý ¿¿ñíý.

     Òºìºð: Öóñ á¿òýýõýä ãîë ¿¿ðýãòýé. Öóñíû óëààí Ẻìèéã ¿¿ñýõýä îðîëöîõ, óëààí Ẻìèéí õ¿÷èë òºðºã÷èéã 纺æ ýä ýñýíä õ¿ðãýæ ºãíº. Èíãýñíýýðýý ç¿ðõ, òàðõè, ìýäðýëèéí áóë÷èíä òýæýýë ºã÷, áîäèñûí ñîëèëöîîã ÿâóóëíà. Òºìºð äóòâàë öóñ áàãàäàí, òîëãîé ýðãýí, ç¿ðõ äýëñýíý. Óõààí áàëàðòàíà. Ò¿¿õèé ýëãýíä òºìºð èõ áàéäàã.

     Öàéð: Öèíê íü øàðõûã õóðäàí ýäãýýíý. Ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéí ¿éë àæèëëàãààã èäýâõèæ¿¿ëíý. ¯ñ óíàëòûã çîãñîîíî. Öèíê íü óóðàã + íóêëåéí õ¿÷èëòýé íèéëýãæèõýä îðîëöîíî. Õ¿íèé áèåèéí á¿õ ÿëãàðóóëäàã 109 òºðëèéí ôåðìåíòýä öèíê îðîëöîíî. ßëàíãóÿà ºí÷èí òàðõè, íîéð áóë÷èðõàé, áýëãèéí áóë÷èðõàéí ø¿¿ðýë ÿëãàðóóëàõàä ÷óõàë ¿¿ðýãòýé. ̺í á¿õ àìüòíû í¿äýíä öàéð èõýýð áàéäàã. Õàðààíä ÷óõàë ¿¿ðýãòýé. Ýðýãòýé õ¿íèé ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéä öàéð ìàø èõ áàéäàã. Ýð áýëãèéí ýñèéí ¿¿ñýëòýä ñàéí íºëººëíº. Öàéð äóòàãäâàë ò¿ð¿¿ áóë÷èðõàéíààñ ãàðãàõ ýð ýñ ìóóäàæ ¿ðã¿éäýë ¿¿ñíý. Õ¿¿õäýä öàéð äóòâàë ºñºëò çîãñîíî. Ýìýãòýé÷¿¿äýä öàéð äóòàãäâàë óóðãèéí íèéëýãæèëò áóóðíà. Èíãýñíýýðýý ýñèéí äàðõëààò ÷àíàð àëäàãäàíà. Öàéð äóòàãäñàí ¿åä àìòëàõ, ¿íýðëýõ ÷àäâàð àëäàãäàíà.  Õ¿¿õäýä õºãæèõã¿é áîëäîã. Îé óõààí ÷ ñóëàðíà. Öàéð áà ìàíãè õàìò äóòàãäâàë ãàæèãóóä ¿¿ñíý. Äàâæàà áîëíî. ̺í òºðºëõèéí öóñ áàãàäàëò, áóë÷èðõàéíóóäûí ø¿¿ðëèéí äóòàãäàë èëýðíý.

    Ñåëåíè: Ñåëåíè áîë ç¿ðõíèé áóë÷èíãèéí òýæýýë áîëíî. Ñåëåíèéí äóòàãäàëààñ ç¿ðõ çîãñîæ íàñ áàðäàã. Ñåëåí íü ºìºí ¿¿ ºâ÷íèé âèðóñòýé òýìöýõ ÷àäâàðûã ñàéæðóóëíà. Ìºí ¿ð õºâºðëèéí ºñºëò áîéæèëòýíä ìàø ñàéí íºëººòýé. Ýä ýñèéí áîäèñûí ñîëèëöîîíä îðîëöîíî. Ñåëåí äóòàãäàõ ¿åä ç¿ðõíèé áóë÷èí òýæýýëýýð äóòíà. Ýëýã, äýë¿¿, Ẻð, íîéð áóë÷èðõàéí ¿éë àæèëëàãàà ìóóäíà. ̺í õîîë áîëîâñðóóëæõ çàìûí áîëîí áóë÷èðõàéí ºìºí ¿¿ ¿¿ñíý. Çàðèìäàà âèòàìèí “Ñ”-òýé õàìò  õýðýãëýâýë äîîðõè ñàéí íºëººã ¿ç¿¿ëíý. ¯¿íä: 
-      Õîîë áîëîâñðóóëàõ ÿâöàä ¿¿ññýí õîðòîé áîäèñóóäûã ãàäàãøëóóëàõ ¿éë÷èëãýýòýé. Èíãýñíýýðýý õîîë áîëîâñðóóëàõ çàìûí ºâ÷í¿¿äèéã ýì÷ëýõ áîëîí óðüä÷ëàí ñýðãèéëíý.
-      ªâ÷íèé óëìààñ ýä ýðõòýíä ¿¿ññýí õîðòîé áîäèñ, ýñ¿¿äèéã ãàäàãø ÿëãàðóóëíà. Èíãýñíýýð ºâ÷íèé õîðûã ñààðìàãæóóëàí, ºâ÷íèéã èëààðøóóëíà.
-      Ýä ýðõòýíä øèíý çàëóó ýñ ¿¿ñýõýä ñàéíààð íºëººëíº. Èíãýñíýýðýý çàëóóæóóëíà.
-      Õîðòîé áà õîðã¿é õàâäðààñ óðüä÷èëàí ñýðãèéëýõýä íºëººòýé áàéíà.

        Áîð: Ýíý ýëåìåíò áîë õ¿íèé áèåä ÷óõàë ¿¿ðýãòýé. Õ¿íèé ÿñíû êàëüöèéã óóðøèõààñ õàìãààëíà. Ýìýãòýé÷¿¿äýä ýñòðîãåí, ýðýãòýé÷¿¿äýä òåñòîñòåðîí  áîëîâñðóóëæ ãàðãàõàä îðîëöîíî. Áîð äóòàãäàõ ¿åä ñàðûí òýìäýã èðýõ ¿åä ºâäºëò çîâèóðëàëò èëýðíý. Õàðèí ýðýãòýé÷¿¿äýä áýëãèéí ñóëðàë áîëíî. Ýìýãòýé õ¿íèé ñàðûí òýìäýã ýðò çîãñîíî.

Õàð òóëàëãà: Äóòàãäâàë ¿ñ öàéðàõ, õàëöðàõ çýðýã ýìãýã èëýðíý. ¯ñ ýðò õàëöàðíà. ×èõíèé ñîíñãîë ìóóäíà.

Õðîì, âàíàäè: äóòàãäâàë ÷èõýðèéí øèæèí ºâ÷èí òóñíà. ¯ñ ýðò õàëçàð÷, õºãøðºëò ýðò ÿâàãäàí, áîäèñûí ñîëèëöîîíä àëäàãäàíà. ßäàðíà. Í¿äíèé õàðàà ìóóäíà. Ýäãýýð ýðäýñ íü õàð áóäàà, õàð ãóðèë, àíüñ õ¿ðýí ìàíæèíä èõýýð áàéíà.
Áèäíèé ºäºð äóòàìûí õýðýãëýäýã çàðèì õ¿íñ á¿òýýãäýõ¿¿íä áàéäàã îðöûã òîâ÷ äóðäúÿ.
-      Àíüñàíä Êàëèé, êàëüöèé, òºìºð, Ìàãíèé, ôîñôîð, áðîì, çýñ, öàéð, ìàðãàíö áàéäàã.
-      Äàëàéí áàéöààíä èîä, Ôîñôîð, òºìºð, çýñ, êàëüöè, êàëè, ìàãíè, ñåëåíè áàéäàã
-      Ëóóâàíä êàëè, êàëüöè, ôîñôîð, íàòðè, òºìºð, õëîð, ìàãíè, çýñ, ìàðãàíö, êîáåëüò áàéäàã
-      Áóóäàéíä ôîñôîð, êàëè, êàëüöè, ìàãíè, õðîìûí, öàéð, õëîð, òºìºð, õºíãºí öàãààí áàéäàã.
-      Õ¿ðýí ìàíæèíä êîáàëüò, òºìºð, õëîð, èîä, ìàðãàíö, öàéð, ôîñôîð, êàëüöè, ìàãíè, íàòðè, êàëè, áàéäàã.
-      Àëèìàíä êàëè, êàëüöè, ôîñôîð, ìàãíè, çýñ, öàéð, íèêåëü, ìîëåáäåí, êîáåëüò, èîä áàéäàã.
-      ªíäºãíèé õàëüñàíä êàëüöè, ìàãíè, íàðòè, òºìºð, õºíãºí öàãààí, îðîëöñîí áàéäàã. Òà íýã ºäºð âèòàìèíû, ýðäýñ óóãààã¿é ºíæâºë íàñàà õýäýí öàãààð, ýñâýë õýäýí ºäðººð áîãèíîñãîæ áàéíà ãýæ áîäîîðîé.

Ñóðòàë÷èëãààã áè÷ñýí èõ ýì÷: Ä.Áÿìáàäýëãýð
2008 îí